ప్రమద – అంజలి గోపాలన్

ప్రమద

 న్యాయవాద శక్తి అంజలి గోపాలన్

-నీలిమ వంకాయల

          అంజలి గోపాలన్ మానవ హక్కుల పరిరక్షణ, సామాజిక న్యాయరంగంలో ప్రముఖంగా చెప్పుకోవలిసిన వ్యక్తి. అట్టడుగు వర్గాల వారి హక్కుల కోసం వాదించడంలో ఆమె అచంచలమైన నిబద్ధత కలిగిన న్యాయవాదిగా ప్రత్యేక గుర్తింపు పొందారు.

చెన్నైలో అక్టోబర్ 10, 1957న జన్మించిన గోపాలన్ సమాజంలో సానుకూల మార్పు కోసం తన జీవితాన్ని అంకితం చేశారు.

          అంజలి గోపాలన్ ప్రయాణం చెన్నైలో ప్రారంభమైంది. అక్కడ ఆమె సామాజిక స్పృహ ఉన్న కుటుంబంలో పెరిగింది. అది ఆమెలో సమానత్వం, న్యాయం అనే విలువలను నింపింది. ఆమె ప్రారంభ అనుభవాలు ఆమె దృక్పథాన్ని తీర్చిదిద్దాయి, సామాజిక అసమానతలను పరిష్కరించాలనే ఆకాంక్షను పెంచాయి. ఆమె ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంలో విద్యను అభ్యసించారు. అంతేకాకుండా  యుఎస్ నుండి అంతర్జాతీయ అభివృద్ధిలో మాస్టర్స్ పూర్తి చేసారు. ఆమె విద్యానేపథ్యం న్యాయవాద క్రియాశీలతలో ఆమె భవిష్యత్తు ప్రయత్నాలకు పునాది వేసింది.

ది నాజ్ ఫౌండేషన్ & HIV/AIDSకి వ్యతిరేకంగా పోరాటం:-

అంజలి గోపాలన్  నాజ్ ఫౌండేషన్ అనే నాన్-ప్రాఫిట్ ఆర్గనైజేషన్‌ ను 1994లో స్థాపించారు. నాజ్ ఫౌండేషన్ భారతదేశంలోని HIV/AIDS మహమ్మారిని పరిష్కరించడం పై దృష్టి సారించింది. ముఖ్యంగా LGBTQ+ జనాభా, సెక్స్ వర్కర్లు వంటి అట్టడుగు వర్గాల్లో HIV/AIDS చుట్టూ ఉన్న సామాజిక కళంకాలను ఎదుర్కోవడం, వారి హక్కులు, శ్రేయస్సు కోసం వాదించడం మొ.న  వెన్నో ఈ ఫౌండేషన్ ద్వారా సాధించింది అంజలి గోపాలన్. 

          గోపాలన్ నాయకత్వంలో నాజ్ ఫౌండేషన్ అవగాహన పెంచడం, ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలను అందించడం, సురక్షితమైన పద్ధతులను ప్రోత్సహించడం వంటి అనేక కార్యక్రమాలను చేపట్టింది.  స్వలింగ సంబంధాలను నేరంగా పరిగణించే భారతీయ శిక్షాస్మృతిలోని సెక్షన్ 377ను సవాలు చేస్తూ 2001లో ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యం (పిఐఎల్) దాఖలు చేయడం సంస్థ ముఖ్యమైన విజయాలలో ఒకటి. న్యాయ పోరాటం సుదీర్ఘమైనప్పటికీ, గోపాలన్ యొక్క దృఢత్వం వల్ల భారతదేశంలో స్వలింగ సంపర్కాన్ని నేరంగా పరిగణించని మైలురాయి అయిన 2018నాటి సుప్రీంకోర్టు నిర్ణయం సాధ్యపడింది.  

అక్షయ ట్రస్ట్ మరియు ట్రాన్స్‌జెండర్ కమ్యూనిటీలకు సాధికారత

నాజ్ ఫౌండేషన్‌తో పాటు, అక్షయ ట్రస్ట్ ద్వారా ట్రాన్స్‌జెండర్ కమ్యూనిటీలకు సాధికారత కల్పించడంలో అంజలి గోపాలన్ కీలక పాత్ర పోషించారు. 2005లో స్థాపించబడిన ఈ సంస్థ వివక్ష వలన అట్టడుగున ఉన్న లింగమార్పిడి వ్యక్తులకు అవకాశాలను అందించడం పై దృష్టి పెడుతుంది. అక్షయ ట్రస్ట్‌లో లింగ మార్పిడి జరిగిన వ్యక్తులకు విద్య, ఉపాధి ,ఆరోగ్య సంరక్షణ అవకాశాలను పెంపొందించే అనేక కార్యక్రమాలు ఉన్నాయి.

          తన ఉద్యమం గురించి చెప్పమని అడిగినప్పుడు తన ప్రయాణంలో వెనక్కి తీసుకువెళ్తూ ఇలా చెబుతారు. తాను USలో పని చేస్తున్నప్పుడు HIV నివారణ, మానవ హక్కుల పరిరక్షణ వంటి ప్రబలమైన అంశాలపై మంచి అవగాహన కలిగిందని, 80వ దశకంలో స్వలింగ సంపర్కుల క్యాన్సర్ పట్ల ప్రభుత్వం, ఆసుపత్రుల ప్రతిస్పందన భయంకరంగా ఉన్నప్పుడు జీవితాన్ని భిన్నంగా చూసేలా చేశాయని తన ప్రారంభ సమయాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ చెబుతారు. 1985లో, భారతదేశం నుండి జర్నలిజం డిగ్రీని , యుఎస్ నుండి అంతర్జాతీయ అభివృద్ధిలో మాస్టర్స్ పూర్తి చేసిన గోపాలన్‌ న్యూయార్క్‌లోని బ్రూక్లిన్‌లోని కమ్యూనిటీ-ఆధారిత సమూహంలో చేరింది. HIV వంటి ఆరోగ్య సమస్యలపై నమోదు కాని వలస కార్మికులకు త్వరలో శిక్షకురాలిగా మారింది.

          భారతీయ శిక్షాస్మృతిలోని సెక్షన్ 377ను సవాలు చేస్తూ ఎనిమిది సంవత్సరాలు గడిపారు. ఫలితంగా గోపాలన్‌కి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న వ్యక్తుల నుండి బెదిరింపులు వచ్చాయి. ‘ఆమె  సమాజాన్ని నాశనం చేస్తున్నారు’ అంటూ ఎన్నో విమర్శలు ఎదుర్కొనే వారు. ఈ పరిస్థితుల్లో ఎవరైనా వెనకడుగు వేస్తారు. కానీ ఆమె ఆచంచలమైన పట్టుదలతో తన సంస్థ తరపున కేసును స్వీకరించింది.

          1994లో ఒక వ్యక్తి ఢిల్లీలోని గోపాలన్ కార్యాలయంలోకి వచ్చి, HIV- సోకిన తన మేనల్లుడిని అక్కడ విడిచిపెట్టి, అతని కోసం తాను ఏమీ చేయలేనని చెప్పాడు. ఆ సంఘటన హెచ్‌ఐవి బారిన పడిన వారికి ఆశ్రయం కల్పించే నాజ్ ఫౌండేషన్  సంస్థ రూపకల్పనకు నాంది అయ్యింది.

          సంరక్షణా గృహం దాదాపు ఎటువంటి వనరులు లేకుండా ప్రారంభమైంది.  కేర్‌ హోమ్‌కు వచ్చే పెద్దలు, పిల్లలకు మాతృమూర్తిలా గోపాలన్ భరోసా ఇస్తూ ఉంటారు.

ఈ సంరక్షణ గృహంలో ఆశ్రయం పొందిన ఒక బాధితురాలి గాథ:

తన భర్త హెచ్‌ఐవి, ఎయిడ్స్‌తో మరణించిన తర్వాత, 30 ఏళ్ళ రేణు జైన్ కు సహాయం కోసం ఎక్కడికి వెళ్ళాలో తెలియదు. గ్రామంలో భయంకరమైన ప్రతిస్పందన ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది. ఆమెను అందరూ బహిష్కరించారు. పరిస్థితి మరింత దిగ జారుతూ వచ్చింది. ఢిల్లీ వెళ్ళమని ఓ మహిళ చెప్పింది. అక్కడికి చేరుకున్నాక ఎటు వంటి ప్రశ్నలూ అడగకుండా తనను హోమ్ లో చేర్చుకున్నారని, తిరిగి ఆరోగ్యాన్ని, జీవితాన్ని అక్కడే పొందానని ఆమె చెబుతుంది.

          మానవ హక్కులు, సామాజిక న్యాయం కోసం అంజలి గోపాలన్ చేసిన అవిశ్రాంత కృషికి , రచనలకు అనేక అవార్డులు, ప్రశంసలు అందుకుంది. 2007లో, HIV/AIDS నివారణ రంగంలో ఆమె చేసిన విశేష కృషికి గానూ ఫ్రాన్స్ దేశపు  అత్యున్నత పౌర పురస్కారాలలో ఒకటైన Chevalier de l’Ordre National de la Légion d’honneurతో సత్కరించ బడినారు. ప్రపంచ స్థాయిలో సానుకూల మార్పును సృష్టించినందుకు గాను గోపాలన్ కు ఈ అంతర్జాతీయ గుర్తింపు లభించింది. 

          అంజలి గోపాలన్ విజయాలు చెప్పుకోదగినవి అయినప్పటికీ ఆమె ప్రయాణంలో ఎన్నో సవాళ్ళను ఎదుర్కొన్నారు. మానవ హక్కుల పరిరక్షణ, సామాజిక న్యాయం వంటి రంగాలు సంక్లిష్టమైనవి. ఈ ప్రయత్నంలో గోపాలన్ అనేక అడ్డంకులను ఎదుర్కొన్నారు.

          అంజలీ గోపాలన్ తన సంకల్పానికి కట్టుబడి పనిచేస్తూ ఉన్నారు. ఆమె న్యాయవాద వృత్తి ద్వారా HIV/AIDS మరియు LGBTQ+ హక్కుల సమస్యలు మాత్రమే కాకుండా అనేక సామాజిక అన్యాయాలను పరిష్కరించడానికి ముందడుగు వేస్తున్నారు.  గోపాలన్ తన అనుభవాలు, నైపుణ్యం  భవిష్యత్ తరాల కార్యకర్తలను ప్రేరేపించడానికి, న్యాయమైన సమాజం కోసం జరుగుతున్న పోరాటానికి దోహదపడాలని కోరుకుంటారు.

         చెన్నైలో ఆమె ప్రారంభ రోజుల నుండి నాజ్ ఫౌండేషన్, అక్షయ ట్రస్ట్‌తో ఆమె మార్గదర్శక ప్రయత్నాల వరకు, గోపాలన్ అట్టడుగు వర్గాల హక్కుల కోసం స్థిరంగా పోరాడారు. ఆమె ప్రయాణం న్యాయవాద శక్తికి నిదర్శనం. అంకితభావం కలిగిన వ్యక్తుల వల్ల సమాజ పరివర్తన సాధ్యపడుతుందని అంజలి గోపాలన్  జీవితమే తెలియజేస్తుంది.  

*****