ఆర్.శాంతసుందరి నాలుగు దశాబ్దాలకి పైగా అనువాద రంగంలో కృషి చేసారు. కథ,కవిత,నవల,నాటకం, వ్యాసాలు , ఆత్మకథలు , వ్యక్తిత్వ వికాసానికి సంబంధించిన అన్ని ప్రక్రియల్లోనూ అనువాదాలు చేసి 76 పుస్తకాలు ప్రచురించారు . ప్రఖ్యాత రచయిత ,కొడవటిగంటి కుటుంబరావు వీరి తండ్రి. ఆయన రాసిన నవల,’ చదువు’ని శాంతసుందరి హిందీలోకి అనువదించారు.కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ దాన్ని ప్రచురించింది. వీరి భర్త గణేశ్వరరావు ప్రముఖ కథారచయిత. ఈమె చేసిన అనువాదాలలో, ‘మహాశ్వేతాదేవి ఉత్తమ కథలు’, ‘ అసురుడు’ , డేల్ కార్నెగీ రాసిన రెండు పుస్తకాలూ , బేబీ హాల్దార్ జీవితచరిత్ర వంటివి ముఖ్యమైనవి. ఇవికాక ఎన్నో కవితా సంపుటాలనూ, సంకలనాలనీ, కథా సంకలనాలనీ హిందీ-తెలుగు భాషల్లో పరస్పరం అనువదించారు. ఈమెకి తమిళం కూడా బాగా వచ్చు. వైరముత్తు కవితలని తెలుగులోకి అనువదించి తెలుగు పత్రికల్లో ప్రచురించారు.సాహిత్య కుటుంబంలో జన్మించిన శాంతసుందరికి సంగీతంలో కూడా ప్రవేశం ఉంది. అనేక దేశాలు పర్యటించారు. రెండు తెలుగు సినిమాల స్క్రిప్టుని హిందీలోకి అనువదించారు.
‘ప్రేమ్ చంద్ బాలసాహిత్యం -13 కథలు ‘ అనువాదానికి పొట్టిశ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం వారి ఉత్తమ అనువాద పురస్కారం లభించింది. ‘ ఇంట్లో ప్రేమ్ చంద్ ‘ తెలుగు అనువాదానికి 2014 కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ అవార్డు లభించింది. శాంతసుందరి నవంబరు 11, 2020 లో తమ 73వ యేట కన్నుమూసారు.
నాకు శాంతాసుందరి గారితో పరిచయం హైద్రాబాద్ బుక్ ఎగ్జిబిషన్లో, సుమారు పదేళ్ల కిందట. చిరునవ్వుతో వెలిగిపోతున్న ముఖారవిందంతో మాట్లాడింది. కొకు గారి కూతురని తెలిసి ఒక ఫోటో దిగాను కూడా.ఆపై, ఆవిడ ఒక ప్రఖ్యాత అనువాద రచయిత్రని తెలిసింది. Facebook లో ఎన్నో కవితలు చదివాను. నేనెప్పుడో రాకుకున్న మాట… ‘మనిషి అభివృద్ధి చెందుతున్న కొద్ది తన మరణానికి కొత్త దారులు కనుక్కొంటున్నాడని ‘. ఆదే భావం, ఈ కవితలో చూసాను. మనల్ని మోస్తున్న భూమి కంపిస్తున్నది అంటే, మనవల్ల ఆ తల్లికి ఏదో ఇబ్బంది కలుగుతున్నట్లే. అది తెలుసుకుంటే, ఈ గ్రహాన్ని పదిలంగా కాపాడుకోవచ్చు.