రాగసౌరభాలు-10 (షణ్ముఖ ప్రియ) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి ప్రియ మిత్రులందరికీ వందనం, అభివందనం. శివ పార్వతుల తనయుడు కుమార స్వామి. తలితండ్రుల రూపాలను పుణికి పుచ్చుకొని అత్యంత సుందరాకారునిగా పేరు పొందాడు. అతనికి 6 ముఖములు ఉన్న కారణంగా షణ్ముఖడు, ఆర్ముగం అని కూడా పిలుస్తారు. ఆ షణ్ముఖ సుబ్రమణ్య స్వామికి ప్రీతి పాత్రంగా పేర్కొనే షణ్ముఖ ప్రియ రాగ విశేషాలు ఈ నెల తెలుసుకుందాము. ముందుగా రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుందామా? కటపయాది సూత్రాన్ని అనుసరించి ఈ […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-9 (భైరవి రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులూ! ఇంకొక పురాతనమైన, బహుళ ప్రచారంలో ఉన్న భైరవి రాగం గురించి ఈ నెల తెలుసుకుందామా? ఇదొక విలక్షణమైన రాగం. దాదాపు 1500 వందల సంవత్సరాల పూర్వం 72 మేళకర్తల పథకానికి ముందే ఉన్నదీ భైరవి రాగం. సంగీత సాంప్రదాయ ప్రదర్శినిలో ఈ కింది విధంగా చెప్పబడింది. భైరవి రాగ సంపూర్ణ స్సాయంకాలే ప్రగీయతే పంచశృతి దైవతం క్వచిత్ స్థానే ప్రయుజ్యతే పూర్వం ఈ రాగాన్ని కౌశికముగా పిలిచేవారు. […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-26 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం గిరీ..కమాన్…గో…గో…గో…అంటూ చప్పట్లు కొడుతూ స్టేజి మీద మైక్ పట్టుకుని నిలబడ్డ నన్ను ప్రోత్సహిస్తున్నారు మా “విజయవాడ, వి.ఆర్. సిద్ధార్ధ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి” స్టూడెంట్స్. దానికి రెండు నిమిషాల ముందే స్టేజి ఎక్కి నిల్చున్నాను. అప్పటి కప్పుడు చీటీలో ఏదో రాసి స్టేజి మీదున్న నాకందించారు. “సెల్ యువర్ క్రియేటివ్ ఐడియాస్” ఇచ్చిన చీటీలో రాసింది మైక్ లో చదివాను. “నా క్రియేటివ్ ఐడియాస్ ని అమ్మమన్నారు” […]
Continue Reading
చిత్రం-59 -గణేశ్వరరావు మహాకాళి మాత్రమే పది కాళ్ళు, పది చేతులతో చిత్రించబడింది. మరి ఈ ఫోటోలో ఉన్నామె ఎవరు? ఆమె చేతులు ఎన్ని కనిపిస్తున్నాయి? ఏమిటి ఈ మాయాజాలం? ఈ అద్భుతాన్ని చూపిస్తున్న డాన్స్ ఫోటోగ్రాఫర్ లోయిస్ గ్రీన్ ఫీల్డ్ dance photographer గా సుప్రసిద్ధులు. సహజ సిద్ధమైన కదలికలను నిశ్చలన ప్రతిబింబాలుగా పట్టుకోవడంలో ఆమె నైపుణ్యం అపారం. నాట్యకారుల అద్భుతమైన నృత్య భంగిమల క్షణాలను […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-8 (తోడి రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులూ! ఈనెల మనం రాగాలలో కలికితురాయి వంటి రాగం, అత్యంత శ్రావ్యత కలిగిన తోడిరాగం గురించి తెలుసుకుందామా? కొందరు ఈ రాగాన్ని కష్టతరంగా భావించి “తోడి నన్ను తోడెరా” అనుకోవటం కూడా కద్దు. ముందుగా రాగలక్షణాలు తెలుసు కుందాం. ఈ రాగం ఎనిమిదవ మేళకర్త రాగం. కటపయాది సూత్రాన్ని అనుసరించి 72 మేళ కర్తల పథకంలో చేర్చడానికి “హనుమ” అనే పదాన్ని కలిపి, హనుమతోడిగా నిర్ణయిం చారు. వెంకటమఖి […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-25 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం నా బొమ్మల బాటలో “ఆంధ్రభూమి” సచిత్ర వారపత్రికకి ఒక ప్రత్యేకమైన స్థానం ఉంది. నా చిన్నప్పుడు నెల నెలా “చందమామ” కొని ప్రతి అక్షరం, ప్రతి బొమ్మా క్షుణ్ణంగా చదివినా, టీనేజ్ రోజుల్లో సహజంగానే చందమామ చదవటం ఆగిపోయింది. అప్పట్లో వార పత్రికలు బంకుల్లో తాళ్ళకి వేళాడుతుంటే ముఖచిత్రాలు చూట్టమో, ఎక్కడైనా దొరికితే బొమ్మలు, జోకుల కోసం తిరగేయటమో తప్ప వాటిల్లో కథలు, శీర్షికలు, ధారావాహికలు […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-7 (కళ్యాణి రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులూ! ఈ నెల మనం అందరికీ తెలిసిన, నలుగురి నోట్లో నానే పేరుకల కళ్యాణి రాగం గురించి తెలుసుకుందామా? మన తెలుగు ఇళ్ళలో ప్రతి పదిమంది అమ్మాయిల పేర్లలో ఒకటి కళ్యాణి. ఈ కళ్యాణి రాగం అత్యంత ప్రాచీనమైనదే కాక శుభప్రదం, కల్యాణ దాయకం. ముందుగా రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుందాం. కళ్యాణిరాగం 65వ మేళకర్త. కటపయాది సంఖ్యలో ఇమడటం కోసం గోవిందాచార్యులు గారు ఈ రాగ నామానికి ముందు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-24 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం హాలీవుడ్ సినిమాలకు అప్పట్లో, అంటే 1980s లో భారతీయ చలన చిత్ర వెండి తెరలపై చాలా ప్రత్యేకమైన క్రేజ్ ఉండేది. అతి కొద్ది గొప్ప సినిమాలు మాత్రమే పాపులర్ అయ్యేవి, ఎంతగా అంటే చిన్న చిన్న టౌన్ లలో కూడా బాగా ఆడే అంతగా. జనాలకి ఎక్కువగానే చేరువయ్యేవి, ఎంతగా అంటే అందులోని హీరో పేరు కూడ గుర్తు పెట్టుకునేంతగా. ఇంగ్లీష్ మాటలు అర్ధం కాకపోయినా […]
Continue Reading
చిత్రం-58 -గణేశ్వరరావు స్విస్ చిత్రకారిణి ఎస్తర్ హ్యూసర్ Esther Huser) మానసిక రోగ నిపుణురాలు, Nature’s painter of photorealism. తన అభిరుచి మేరకు realistic painting వైపు దృష్టి మరలించి పేరు పొందింది, అంతర్జాతీయ బహుమతులు అందుకొంది. అత్యంత సూక్ష్మ వివరాలతో, దిగ్భ్రమ కలిగించే అందాలతో సాధారణ వస్తువులను అసాధారణంగా చిత్రిస్తుంది, ఆమె రంగుల పళ్ళెంలో మహా అయితే 5 రంగులు ఉంటాయి.. వాటి తోనే ప్రకృతి సంపదలోని .. పూలూ, మొక్కలూ, చెట్లూ, కూరల […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-6 (మోహన రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులు! అలౌకిక ఆనందాన్ని కూర్చేది, సకల సమ్మోహన కరమైన “మోహన రాగం ” గురించి ఈనెల తెలుసుకుందామా? ఇది అత్యంత పురాతనమైనది, విశ్వవ్యాప్తం అయినది కూడా! ఆ విశేషాలు ఏమిటో తెలుసుకుందాం. మోహనరాగం 28వ మేళకర్త హరికాంభోజి రాగ జన్యం అవటం వలన ఉపాంగరాగం అని కూడా అంటారు. ఇందులోని ఆరోహణ, అవరోహణ “సరిగపదస”“సదపగరిస”. ఇందులో స్వరస్థానాలు షడ్జమం, చతుశృతిరిషభం, అంతరగాంధారం, పంచమం, చతుశృతి దైవతం. ఈ రాగంలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-23 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం అనుకోకుండా కొన్ని కొన్ని అద్భుతంగా చేసేస్తాం, అనుకుని చేసినా అంత బాగా చెయ్యలేమేమో అనుకునేంతలా. ఈ బొమ్మ అలా అనుకోకుండా నేను ఒకప్పుడు చేసిన అద్భుతమే. సిద్ధార్ధ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, కానూరు, విజయవాడ లో కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్ చదువుతున్న నాటి రోజులవి. అక్కడ చదివిన నాలుగు సంవత్సరాలు నా బొమ్మల ప్రస్థానంలో ఒక మలుపు తిరిగిన మైలురాయి, కలికితురాయి […]
Continue Reading
చిత్రం-57 -గణేశ్వరరావు ఇది కథ చెప్పే బొమ్మ. ఈ ‘జాగరణ’ చిత్రాన్ని గీసింది యువ అలంకారిక చిత్ర కళాకారిణి జో ఫ్రాంక్. గతంలోని జ్ఞాపకాలని నెమరువేసుకుంటూ కాలంలోని ఒక క్షణాన్ని చిత్రిస్తుంది. ఆలోచన రేకెత్తించే దృశ్యాలవి ఆమె ఎంచుకున్న వస్తువులు కలుసుకుం టాయి, వాళ్ళ మథ్య మాటలు చోటు చేసుకుంటాయి. తన చిత్ర రచనలో జో ఫ్రాంక్ తాను పరిశీలించిన జీవితం గురించి కథలు చెబుతుంది. తనకు ప్రేరణ డానిష్ […]
Continue Reading
ప్రమద ఆత్మీయ రచయిత్రి జలంధర…! -పద్మశ్రీ వృత్తి రీత్యా.. జర్నలిస్టులకు పలు రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులెందరో పరిచయం అవుతారు. సహజంగానే పని అయిపోయాక ఆ పరిచయాలు అక్కడితో ఆగిపోతాయి. అరుదుగా కొన్ని మాత్రం స్నేహానికి దారితీస్తాయి. నాకు అలాంటి కొన్ని అద్భుతమైన పరిచయాలు దొరికాయి. అలాగని నేను తరచూ వారిని కలిసేది లేదు, ఫోనులో మాట్లాడేది లేదు. కానీ జీవితకాలం నన్ను వెన్నంటి ఉండే మంచి జ్ఞాపకాలుగా మిగిలాయవి. వారు నా సన్నిహితులు, శ్రేయోభిలాషులు- అన్న భావన […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-5 (శంకరాభరణము) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి శంకరాభరణం అనగానే K. విశ్వనాథ్ గారు, శంకరాభరణం శంకరశాస్త్రి, ఓంకార నాదాను సంధానమౌ గానమే… అనే పాట గుర్తుకురాక మానవు కదూ? ఈ శంకరాభరణ రాగ లక్షణాలు, పూర్వాపరాలు ఈ సంచికలో తెలుసుకుందాము. ఈ రాగం 72 మేళకర్తల వరుసలో 29వది. కటపయాది సూత్రానికి అనుగుణంగా రాగం పేరుకు ముందు ‘ధీర’ అనే పదం చేర్చటం వలన ధీరశంకరాభరణం అయింది. మేళకర్త రాగం కనుక సంపూర్ణ రాగం. ఇందులో స్వరాలు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-22 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం చూట్టానికి పూర్తయినట్టే కనిపిస్తున్నా నేను కింద సంతకం పెట్టి, డేట్ వెయ్యలేదు అంటే ఆ బొమ్మ ఇంకా పూర్తి కాలేదనే. అలాంటి సంతకం చెయ్యని అరుదైన ఒకటి రెండు బొమ్మల్లో ఇది ఒకటి. ఈ బొమ్మ వేసినపుడు ఇంజనీరింగ్ రెండవ సంవత్సరంలో ఉన్నాను. కానీ కాలేజి హాస్టల్లో వేసింది కాదు. నా చిన్ననాటి మా ఊరు “దామరమడుగు” లో శలవులకి “బామ్మ” దగ్గరికి వెళ్ళి ఉన్నపుడు […]
Continue Reading
చిత్రం-56 -గణేశ్వరరావు ఈ తైలవర్ణ చిత్రం పేరు ‘స్వప్న సౌందర్యం’, చిత్రకారుడు క్లైవ్ బ్రయంట్. వాల్ట్ విట్మన్ కవిత ‘అశాశ్వత అమరత్వం’ నుంచి స్ఫూర్తి చెంది దీన్ని గీసాడు: ఎల్ల కాలం ఏదీ వుండదు. ప్రతీదీ కాలగర్భంలో కలిసి పోవాల్సిందే. జరామరణాలు ఎవరూ తప్పించుకో లేరు. అయితే ఇక్కడో వైరుధ్యం ఉంది: కళాకారుడు మరణిస్తాడు, కాని అతను సృష్టిం చిన కళాకృతి అతని తర్వాత కూడా నిలుస్తూ అతనికి అమరత్వం కల్పిస్తుంది, తన చిత్రానికి పెట్టిన పేరులో […]
Continue Reading
ప్రమద నవలారాణి… యద్దనపూడి! -పద్మశ్రీ ఒకమ్మాయి పెళ్ళి చేసుకుని అత్తగారింటికి వెళ్ళింది. తన ఇతర సామానుతో పాటు ఒక ట్రంకుపెట్టెనీ పట్టుకెళ్ళిన ఆ అమ్మాయి తరచూ దాన్నిచేత్తో తడిమి ఎంతో అపురూపంగా చూసుకోవడం చూసి అత్తవారింట్లోని వారంతా ఆ పెట్టెలో నగలూ పట్టు చీరలూ లాంటి విలువైన వస్తువులు దాచుకుందేమోననుకున్నారు. అవేమిటో చూడాలన్న ఆత్రుతకొద్దీ ఒకరోజు ఆ అమ్మాయి గుడికి వెళ్ళగానే పెట్టె తెరిచి చూశారు. దాన్నిండా వారపత్రికల నుంచి కత్తిరించి దాచుకున్న సీరియల్‌ కాగితాలు భద్రంగా […]
Continue Readinghttps://www.youtube.com/watch?v=wZh8mCkaIKchttps://youtu.be/d8u3Wc_EFlU?si=qQUV6qXrOiIjf5ZPhttps://www.youtube.com/watch?v=YYN330Nkpqc రాగసౌరభాలు-4 (ఖరహరప్రియ రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి చెలులూ! ఈరోజు మీకు అత్యంత పురాతనమైన, వైదికమైన రాగాన్ని పరిచయం చేయబోతున్నాను. అదే ఖరహరప్రియ రాగం. అనేక జన్యరాగ సంతతి కలిగిన జనక రాగం, కచేరీలలో ముఖ్య భూమికను పోషించగల అపూర్వ రాగం యొక్క విశేషాలు తెలుసుకుందాం, నేటి సంచికలో. ఈ రాగం పుట్టుక గురించి అనేక కథలు ప్రచారంలో ఉన్నాయి. శాస్త్రకారులు కొందరు విభేదించినా కథలుగా తెలుసుకుందాం. దేవ, ప్రమథగణాలు చుట్టూ కూర్చొని ఉండగా, పరమశివుడు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-21 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఈ పెయింటింగ్ లోని నిండైన “తెలుగుదనం” తెలుగు వారిట్టే గుర్తుపట్టేయ గలరు. ఆ చీరకట్టు, నుదుటిన గుండ్రని బొట్టు, చందమామ వెన్నెల పడి ఆ చందమామ కన్నా నిండుగ మెరిసిపోతున్న పెద్ద కళ్ళతో అందమైన “వెలుగు” లాంటి తెలుగమ్మాయి. ఈ పెయింటింగ్ కి మూలంగా నేను తీసుకున్న పెయింటింగ్ వేసిన చిత్రకారుడు “ఉత్తమ్ కుమార్”. అప్పట్లో ఆంధ్రభూమి వారపత్రిక, ఆంధ్రభూమి దినపత్రిక ఆదివారం స్పెషల్ సంచికల్లో […]
Continue Reading
ప్రమద అధికారం… అనురాగం మధ్య వికసించిన ‘ఛాయ’ -పద్మశ్రీ అబ్బూరి ఛాయాదేవి గారి గురించి మొదటిసారి జర్నలిజం క్లాసులో మా మాస్టారు బూదరాజు రాధాకృష్ణ గారి నోట విన్నాను. 1992 నాటి సంగతి ఇది. ఆమెను ‘మహా ఇల్లాలు’ అన్నారాయన. ఆయన ఎవరినైనా ప్రశంసించారూ అంటే అది నోబెల్ బహుమతి కన్నా గొప్ప విషయం. అప్పటికి నాకు సాహిత్యంతో పరిచయం లేదు. తెలిసీ తెలియని వయసులో యద్ధనపూడి నవలలూ ఆ తర్వాత పోటీ పరీక్షలకు అవసరమైన ఏవో […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-3 (మాయామాళవగౌళ రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి చెలులూ! సంగీతార్థులు మొదట నేర్చుకునే రాగం ఏమిటో తెలుసా? కర్ణాటక సంగీతం మాయామాళవగౌళ రాగంతో మొదలవుతుంది. ఈ రాగమే ఎందుకు ముందు నేర్పిస్తారు? ఈ పద్ధతిని ఏర్పరచిన వారు ఎవరు? ఈ రాగ లక్షణాలు, ఉపయోగాలు మొదలైన అంశాలను తెలుసుకుంటూ, ఈ రాగసౌరభాన్ని ఆఘ్రాణిద్దామా? ముందుగా ఈ రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుందాం. మాయామాళవగౌళ 72 మేళకర్తలలో 15వ రాగం. మేళకర్త అవటం వలన సంపూర్ణ రాగం. ఈ రాగంలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-20 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఈ పెయింటింగ్ చూడగనే ఠక్కున మదిలో మెదిలేది “వి. ఆర్. సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, విజయవాడ” కాలం, ఆ కాలేజి లో “కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్” డిగ్రీ చేస్తున్న నాలుగేళ్ళ పాటు గడచిన ఒంటరి పెయింటింగ్ ప్రయాణం, ఆ ప్రయాణం లో “పెయింటింగ్” మెటీరియల్ కోసం విజయవాడ బుక్ షాపులు మొత్తం గాలిస్తూ సరికొత్త దారులు వెతుకుతూ ముందుకి సాగిన వైనం. తొమ్మిదేళ్ళ వయసులో ఆరేళ్ళు ఇంటికి […]
Continue Reading
చిత్రం-55 -గణేశ్వరరావు 62 ఏళ్ళ ఇటలీ దేశస్థుడు పీయర్ బాల్యం నుంచీ బొమ్మలు వేయడంలో ఆసక్తి కనబరిచే వాడు. తన ప్రతిభను పెంచుకోవలంటే పూర్తిగా కళకే అంకితం అవ్వాలని గ్రహించాడు. ప్రకృతి మధ్య గడపడానికి ఇష్టపడేవాడు, కొండాకోనలను చుట్టివచ్చేవాడు, గుహల్లోని రాళ్ళను పరిశోధించే వాడు. అది అతడి కళ పైన ప్రభావం చూపింది. నిజానికి అతడి చిత్రాల ఉపరితలాలు కొండ రాళ్ళ గరుకుతనాన్ని గుర్తు చేస్తాయి. దాని కోసం అతను తన కాన్వాస్ లపై పాల రాతి […]
Continue Reading
ప్రమద కథా సాహిత్యంలో విశిష్ట సంతకం- వాసిరెడ్డి సీతాదేవి -పద్మశ్రీ వృత్తిపరంగా చేసే కొన్ని పనులు వ్యక్తి గత జీవితాన్నీ ప్రభావితం చేస్తాయి. మనసుకి హత్తుకుపోయి మరువలేని జ్ఞాపకాలుగా మిగులుతాయి. ఒక్కోసారి మన వ్యక్తిత్వాన్నీ ప్రభావితం చేస్తాయి. నాకు అలాంటి ఓ అపురూప జ్ఞాపకం వాసిరెడ్డి సీతాదేవిగారి పరిచయం. 1992లో మొదటిసారి ఆమెను చూశాను. ఆ తర్వాత ఓ ఐదారుసార్లు కలిశానేమో! అందులో రెండుసార్లు ఈనాడు ‘వసుంధర కోసం, ఒకసారి ‘చతుర’ కథ వెనుక కథ శీర్షిక […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-2 (హంసధ్వని) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి || శుక్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజమ్ ప్రసన్నవదనం ధ్యాయేత్ సర్వవిఘ్నాప శాంతయే | అగజానన పద్మార్కం గజానన మహర్నిశమ్ । అనేకదంతం భక్తానాం ఏకదంత-ముపాస్మహే ॥ ఈ శ్లోకాలు పాడుకోకుండా ఎటువంటి కార్యక్రమాలు ప్రారంభం కావు అంటే అతిశయోక్తి కాదు. చెలులూ..! ఈ శ్లోకాలు మదిలో మెదలగానే, ఘంటసాల గారు తన గంభీర స్వరంతో ఆలపించిన “వాతాపి గణపతిం భజేహం” అనే కీర్తన జ్ఞప్తికి వచ్చింది కద? ఆ రాగమే […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-19 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ప్రతి మనిషికీ జీవితంలో ఎప్పుడో ఒకప్పుడు ఏదో ఒక విషయంలో తనకి తెలియని దాన్ని శోధించి తెలుసుకుని సాధించాలని పడే తపనా, చేసే ప్రయత్నాల వెంట కృషి తోడై తాననుకున్న దానికన్నా ఎక్కువగా సాధించిన సందర్భాలు కొన్నైనా ఉండి ఉంటాయి. వెనుదిరిగి చూసినపుడల్లా అప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో ఇది నేనే చేశానా అని అనిపిస్తూ అబ్బురపరుస్తూ ఆ సందర్భాలు గుర్తొచ్చినపుడల్లా మదిలో మళ్ళీ మళ్ళీ అద్భుతంగా సందడి చేస్తూనే ఉంటాయి. […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-1 (ఉపోద్ఘాతం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి || యౌసా ధ్వని విశేషస్తు స్వరవర్ణ విభూషితః రంజకో జన చిత్తానాం సరాగః కథితో బుధైః || ఏ ధ్వని అయితే స్వరవర్ణములచే అలంకరించబడి, వినువారి మనసులను రంజింప చేస్తుందో అదే సురాగము అని ఆర్యోక్తి. నెచ్చెలులూ! ఇవాళ మనం రాగం గురించిన విశేషాలు, ఎక్కువగా థియరీ జోలికి పోకుండా, తెలుసుకుందాం. వచ్చే నెల నుంచి ఒక్కొక్క రాగం తీసుకుని ఆ రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుంటూ ఆ రాగం ప్రత్యేకతలు, […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-18 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఇంకా ఓనమాలు కూడా దిద్దలేదు, అప్పుడే మహాగ్రంధం రాసెయ్యాలన్న తపన అన్నట్టుగా ఉండే రోజులవి, నా బొమ్మల జీవితంలో. ఒక అందమైన దృశ్యం ఏదైనా పత్రికలోనో, క్యాలెండర్ లోనో కనిపిస్తే చూసి పరవశించిపోవటమే కాదు, దాన్ని నా చేత్తో అచ్చం అలాగే అచ్చుగుద్ది మరింతగా మైమరచిపోవాలనే తపన. గ్రాఫైట్ పెన్సిల్ తో బూడిద రంగు బొమ్మల నుంచి, ఇంక్ తో బ్లాక్ అండ్ వైట్ బొమ్మలు […]
Continue Reading
చిత్రం-54 -గణేశ్వరరావు చూశారా ఈ చిత్రాన్ని? అగస్తీనా నిజంగా అందంగా ఉందా? మీలో సౌందర్య భావాన్ని కలుగజేస్తోందా? ఇది సుప్రసిద్ధ చిత్రకారుడు విన్సెంట్ వాంగో వేసిన చిత్రం అని తెలిసినప్పుడు మన అభిప్రాయం మారుతుందా? కళలకు స్థిరమైన విలువ ఉంటుందా? టిప్పు సుల్తాన్ ఆయుధాలు, నెపోలియన్ టోపీ కొన్నికోట్లకు అమ్ముడయ్యాయి; అభిమానులు కట్టిన ఆ వెల, వాటి అసలు విలువేనా? ఇలాటి అదనపు విలువలకు ప్రమాణాలు ఏమిటి? ఈ నేపథ్యంలో ఒక ఆసక్తికరమైన […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-17 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం సాగర సంగమం – నాకు అమితంగా నచ్చిన అత్యుత్తమ తెలుగు చిత్రం. ఏదైనా ఒక కళాత్మకమైన పనితనాన్ని పరిశీలించి చూస్తే ఎక్కడోక్కడ ఏదో ఒక చిన్నపాటి లోపం, లేదా ఇంకాస్త మెరుగ్గా చేసుండొచ్చు అన్నవి కనిపించకపోవు. ఎక్కడా ఏ మాత్రమూ మచ్చుకైనా వంక పెట్టలేని పనితీరు మాత్రమే “పరిపూర్ణత్వం” అన్న మాటకి అర్ధంగా నిలుస్తుంది. ఒక్క మనిషి చేసే ఒక పనిలో “పరిపూర్ణత” ని తీసుకురావటం […]
Continue Reading
ప్రమద న్యాయవాద శక్తి అంజలి గోపాలన్ -నీలిమ వంకాయల అంజలి గోపాలన్ మానవ హక్కుల పరిరక్షణ, సామాజిక న్యాయరంగంలో ప్రముఖంగా చెప్పుకోవలిసిన వ్యక్తి. అట్టడుగు వర్గాల వారి హక్కుల కోసం వాదించడంలో ఆమె అచంచలమైన నిబద్ధత కలిగిన న్యాయవాదిగా ప్రత్యేక గుర్తింపు పొందారు. చెన్నైలో అక్టోబర్ 10, 1957న జన్మించిన గోపాలన్ సమాజంలో సానుకూల మార్పు కోసం తన జీవితాన్ని అంకితం చేశారు. […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-16 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం రాయటం నేర్చిన ప్రతి ఒక్కరూ ఎపుడో ఒకపుడు ఏదో ఒక రేఖాచిత్రం గీసే ఉంటారు. ఒక మనిషినో, పువ్వునో, చెట్టునో, కదిలే మేఘాన్నో, ఎగిరే పక్షులనో, నిండు చందమామనో, లేదా రెండు కొండల మధ్యన పొడిచే సూర్యుడినో. రేఖాచిత్రాలే గుహల్లో వెలుగు చూసిన మొదటి మానవ చిత్రాలు. ఎలాంటి బొమ్మల ప్రక్రియ అయినా మొదల య్యేది ఒక చిన్న రేఖతోనే. సంతకం కింద తేదీ వెయ్యని […]
Continue Reading
చిత్రం-53 -గణేశ్వరరావు ఫోటోగ్రఫీ అంటే కేవలం ఫోటోలు తీయడం కాదు, ‘అదొక సృజనాత్మక ప్రక్రియ, అనుభూతి.. అనుభవం, ప్రేరణ, ఉద్వేగం.. ఇది కళ, ఇది జీవితం! ఈ రకం ఫొటోగ్రఫీలో – ఆలోచన నుంచి ఆచరణ వరకూ అన్నిటినీ ఆస్వాదిస్తాను’ అంటాడు. మైకేల్. మైకేల్ డేవిడ్ ఆడమ్స్ న్యూ యార్క్ లో పేరు పొందిన ఫ్యాషన్ & ప్రకటనల ఫోటోగ్రాఫర్. అండర్ వాటర్ ఫోటోగ్రఫీలో ఆయన తర్వాతే మరెవరినైనా చెప్పుకోవాలి. ఆయన […]
Continue Reading
ప్రమద అగ్ని పుత్రి – టెస్సీ థామస్ -నీలిమ వంకాయల “మిసైల్ ఉమెన్ ఆఫ్ ఇండియా” గా పిలువబడే డాక్టర్ థెస్సీ థామస్ భారత దేశ ప్రజలంతా ప్రపంచం ముందు ధైర్యంతో, గర్వంగా నిలబడేటట్లు మిస్సయిల్స్ తయారు చేసిన శాస్త్రవేత్త. ఏరోస్పేస్ ఇంజనీర్ అయిన టెస్సీ భారతదేశ క్షిపణి సాంకేతికతను గణనీయంగా అభివృద్ధి చేయడంలో విశేష కృషి చేసారు. భారత రక్షణ పరిశోధన రంగం లో అద్బుత విజయాల కోసం […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-15 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మనిషి పుట్టుకతోనే చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల్నీ, మనుషుల్నీ, జీవుల్నీ చూసి అర్ధం చేసుకోవటం, చదవటం, నేర్చుకోవటం మొదలవుతుంది. మాటా, నడవడికా, ఆచరణా ఇవన్నీ పరిసర ప్రభావాలతోనే మొదలయ్యి నిత్యం ప్రభావితమవుతూ కొంచెం కొంచెం నేర్చుకుంటూ మెరుగులు దిద్దుకుంటూనే ముందుకి సాగిపోతూ ఉంటాయి. ఎంత నేర్చు కున్నా, ప్రతిరోజూ ఏదో ఒకటి, ఎంతో కొంత, కొత్తదనం ఎదురు కాకుండా ఉండదు. రోజూ ఉదయించే సూర్యుడూ ఆకాశంలో ప్రతి […]
Continue Reading
చిత్రం-52 -గణేశ్వరరావు ‘పుష్పాలంకరణ’ కోసం అన్ని ప్రదేశాల్లో ప్రత్యేకంగా కొన్ని సంస్థలు ఉన్నాయి. . మీరు కోరుకున్న పద్ధతిలో పూలతో వేదికను …పెళ్ళి కూతుర్ని అలంకరిస్తారు, సందర్భానుసారంగా పూలతో ఏ అలంకరణ అయినా ఏర్పాటు చేస్తారు. ఈ సంస్థల సృజనాత్మక శక్తికి పరిమితి లేదు, రక రకాల రంగు రంగుల పూలను ప్రత్యేకంగా ఏర్చి కూర్చి ఒక కొత్త అందాన్ని కళ్ళ ముందు నిలబెడతారు. నవ్యతతో అందరినీ అవి ఆకర్షిస్తాయి. పూలు చెట్టుకి అందాన్నిస్తాయి, కోసిన పూలను […]
Continue Reading
జెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-17 -కల్లూరి భాస్కరం ‘కావర పడితే మావురానికి వెళ్ళు’ అని, తెలంగాణలో ఉన్న ఒక సామెతను ప్రస్తావించి రాంభట్ల ఒక ముచ్చట చెప్పుకుంటూవచ్చారు. ఆదిలాబాద్ జిలాల్లోని మాహూరు ఒక శక్తిక్షేత్రం. అక్కడి దేవతను మాహూరమ్మ-మావూరమ్మ-మావురమ్మ-మారెమ్మ అంటారు. అక్కడి అర్చకులను మారెమ్మకాపులనీ, ‘నెత్తురు కోతలవాళ్ళ’ని కూడా అంటారు. మాహూరమ్మ ప్రతిమ ఉన్న ఒక చిన్నమందిరాన్ని ఒక యువతి తలకెత్తు కుంటుంది. జనపనారతో జడలాగా అల్లిన ఒక కొరడాలాంటి సాధనంతో ఒక వ్యక్తి తన అర్ధనగ్న […]
Continue Reading
ప్రమద వహీదా రెహ్మాన్: భారతీయ సినిమా ఐకాన్ -నీలిమ వంకాయల నటి వహీదా రెహ్మాన్ దయకు, గాంభీర్యానికి మారుపేరు. విశేషమైన ప్రతిభకు నిలువెత్తు దర్పణం. భారతీయ చలనచిత్రంలో అగ్రగామిగా నిలిచిన అతికొద్ది మందిలో ఒకరు. ఐదు దశాబ్దాల పాటు చిత్ర పరిశ్రమలో సాగిన ఆమె ప్రయాణం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న సినీ ఔత్సాహికుల హృదయాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయింది. ఫిబ్రవరి 3, 1938న భారతదేశంలోని హైదరాబాద్‌లో జన్మించిన వహీదా రెహ్మాన్ జీవితం […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-14 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మొట్ట మొదటి అనుభూతి, తీపైనా, చేదైనా, ఏదైనా జీవితంలో ఎన్నటికీ మరచి పోలేము, ఎప్పటికీ మదిలో పదిలంగా ఉండిపోతుంది. చిన్నప్పడు తిరిగిన పరిసరాలు, మసలిన మనుషులు అయితే మరింత బలంగా మదిలో ముద్ర పడిపోతాయి. నేను పుట్టిన ఊరు “కావలి”, నెల్లూరు జిల్లా, చిన్న పట్టణం. అమ్మమ్మ వాళ్ళ ఊరు, అమ్మ కూడా అక్కడే పుట్టింది. కానీ నా ఊహ తెలిసే నాటికి నాన్న “బుచ్చి […]
Continue Reading
ఒక్కొక్క పువ్వేసి-27 ఆధునిక తొలి స్త్రీవాద పద్య కవయిత్రి -జూపాక సుభద్ర కవయిత్రి తిలక, అభినవ మొల్ల బిరుదులు, హంస, కీర్తి పురస్కారాల గ్రహీత, ప్రధమ స్త్రీవాద ప్రబంధ కర్త, నూతన పోకడల ప్రయోగశీలి, సాహితీ సామ్రాజ్య పట్టపు రాణి, అక్షరవాణి, కవితల బాణి కొలకలూరి స్వరూపరాణి. (పుట్టింటి పేరు నడకుర్తి రత్నజా స్వరూప రాణి). పద్య కవిత్వంలో దిట్ట. గేయ కవిత్వం హైకూలు, రుబాయిలు, ద్విపద కావ్యాలు, గజల్స్, పౌరాణిక నృత్య నాటికలు, పరిశీలన గ్రంధాలు, […]
Continue Reading
చిత్రం-51 -గణేశ్వరరావు ఎనభైవ దశకంలో సావిత్రి అనే ఒక చిత్రకారిణి మద్రాస్ లో ఉండేది. ఆమె వృత్తి రీత్యా బ్యాంకు ఆఫీసర్. ఆమె హాబీ చిత్రకళ. ఆమె ప్రత్యేకత నగ్న చిత్రాలను గీయటం, ఆ నగ్న చిత్రాలు తనవే కావడం. కొంత కాలం క్రితం వార్తలలోకి ఎక్కిన వ్యక్తీ – ఇంద్రాణి ముఖర్జీ. ఆమె తన సొంత కూతురిని అందరికీ చెల్లెలిగా పరిచయం చేసేది. Tamara de Lempicka అనే సుప్రసిద్ధ చిత్రకారిణి సావిత్రి, ఇంద్రాణి చేసిన […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-16 -కల్లూరి భాస్కరం మిత్రులు వృద్ధుల కల్యాణరామారావుగారు ఈమధ్య నాకు ఫోన్ చేసి పశ్చిమాసియా-భారత్ సంబంధాల గురించి మరో ముచ్చట చెప్పారు. ఈ వ్యాసభాగానికి అదే తగిన ఎత్తుగడ అని నాకు తోచింది. ఖురాన్ వింటుంటే తనకు సామవేదం వింటున్నట్టు అనిపించిందని ఆయన అన్నారు. అదే సంగతిని చెప్పిన ఒక పుస్తకం తను చదివాననీ, పేరు గుర్తులేదనీ అన్నారు. ఈ మాట వినగానే నా ఆలోచనలు వెంటనే రాంభట్ల కృష్ణ మూర్తి గారి […]
Continue Reading
ప్రమద డాక్టర్ ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి -నీలిమ వంకాయల డాక్టర్ ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి భారతదేశ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయిన ప్రముఖ వ్యక్తి. ఆమె జీవితం వజ్ర సంకల్పం, సమాజ పురోగతి పట్ల అచంచలమైన నిబద్ధతకు ఆమె నిదర్శనం. సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబ నేపథ్యం: తమిళనాడులో జూలై 30, 1886న జన్మించారు. ఆమె సాంప్రదాయ, లింగ వివక్షత చూపే సమాజంలో జన్మించినప్పటికీ ఆ అడ్డంకులను అధిగమించాలానే తపనతో పోరాడారు.ఆమె ప్రయాణం అసాధారణమైన విద్యా […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-13 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం చిన్నప్పటి నుంచీ కాయితాలంటే భలే ఇష్టం ఉండేది. పుస్తకాలంటే తెలీని పిచ్చి ఉండేది. ఏ పుస్తకం దొరికినా పూర్తిగా తిప్పందే మనసు ఊరుకునేది కాదు. నచ్చిన బొమ్మలున్న పుస్తకం అయితే ఇంక ఎన్ని గంటలైనా, ఎన్ని సార్లైనా తిప్పుతూ ఉండి పోయేవాడిని. క్వాలిటీ ఉన్న పేపర్ తో మంచి ఫాంట్ ఉన్న ప్రింట్ అయితే మహా సంతోషం వేసేది. ఏ ఊర్లో ఉన్నా లైబ్రరీలకి వెళ్ళి […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-15 -కల్లూరి భాస్కరం హరప్పా సీళ్లపై ఉన్న చిత్రాల ద్వారా లిపిని చదవడానికి ప్రయత్నించిన హ్రోజ్నీ, ఆ సీళ్లను దేవతలకు అంకితం చేసిన తాయెత్తు (amulet) లన్నాడు. వాటి పై ఉన్న దేవతలకు, పశ్చిమాసియాలోని దేవతలతో ఉన్న పోలికలను బట్టీ; హిట్టైట్ చిత్ర లిపి ఆధారంగానూ హరప్పా లిపిని గుర్తించడానికి కసరత్తు చేశాడు. ఆ క్రమంలో, విష్ణువు ని, శివుని, దుర్గను, ఇంద్రుని -హిట్టైట్ దేవతల ప్రతిరూపాలుగానూ; చంద్రుని, ఉషస్ ను, అప్సరస […]
Continue Reading
ప్రమద రోజు కూలీ నుండి పిహెచ్. డీ వరకు చేరుకున్న సాకే భారతి -నీలిమ వంకాయల మొక్కవోని దీక్షకు నిలువుటద్దమే సాకే భారతి . పేదరికం, అనారోగ్యం, రెక్కాడితే గానీ డొక్కాడని దినచర్య. వీటినన్నింటిని అధిగమించి ఈమె ఉన్నత విద్యను అభ్యసించిన విధానం ప్రతీ ఒక్కరికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తుందనటంలో సందేహం లేదు. అలుపెరగని శ్రమకు, సన్నగిల్లని పట్టుదలను కలిపి చేసిన విజ్ఞానమథనంతో ఆమె డాక్టరేట్ పట్టా తీసుకుంది. ఉన్నత చదువులు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-12 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఆర్ట్ పై ఉన్న ఇష్టం, నేర్చుకునే వీలు లేక, పత్రికల్లో ఆర్టిస్ట్ లు వేసే ఇల్లస్ట్రేషన్స్ బొమ్మల్నీ, ఫొటోల్నీ చూసి వేస్తూ, స్వీయ సాధనలో ఒక్కొక్క అడుగూ పడుతూలేస్తూనే ముందుకి వేస్తూ, అలా పెన్సిల్ డ్రాయింగ్స్, బాల్ పాయింట్ పెన్ స్కెచెస్ దాటి, ఫౌంటెన్ పెన్ ఇంక్, వాటర్ కలిపి బ్రష్ తో బ్లాక్ అండ్ వైట్ పెయింటింగ్ లా అనిపించే బొమ్మలూ దాటి, కేమెల్ […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-14 -కల్లూరి భాస్కరం ఈ వ్యాసపరంపరను చదువుతున్న క్రమంలో మిత్రులు బి.పి. పడాలగారు కొన్ని రోజుల క్రితం నాలుగు ప్రశ్నలను ముందుకుతెచ్చారు. “హరప్పా, మొహంజెదారో, లోథాల్ నాగరికతా జనాలు ఆర్యులు కారనుకుంటే మరి ఎవరు? వారు స్థానిక సంస్కృతికి చెందినవారా? ఆ తర్వాత వారికి ఏమైంది? వారికి చెందిన ఎలాంటి చిహ్నాలు, సంప్రదాయాలు ఇప్పటికీ మిగిలి ఉన్నాయి?” అనేది వాటిలో మూడవది. కిందటి వ్యాస భాగం ముగిసిన ఘట్టం నుంచి ఈ వ్యాసభాగాన్ని […]
Continue Reading
ఒక్కొక్క పువ్వేసి-26 చుండూరు నెత్తుటి నేరం -జూపాక సుభద్ర చుండూర్ హత్యాకాండ మీద వచ్చిన అన్యాయం తీర్పు పట్ల ఉద్యమ శక్తులు, ఉద్యమ సంఘాలు, ముఖ్యంగా హత్యాకాండ బాధితులు దళిత సంఘాలు న్యాయవ్యవస్థ ల పట్ల తీవ్రమైన అసంతృప్తికి లోనయ్యారు. తీర్పుపట్ల ఆగ్రహం, ఆవేశంతో కూడిన నిరసనలు తెలియజేసారు. సరియైన సాక్ష్యాలు లేవని కేసు కొట్టేయడం జరిగింది. కారంచేడు జరిగిన (1985) ఆరు సంవత్సరాలకు చుండూరు హత్యాకాండ జరిగింది.గుంటూరు జిల్లా చుండూర్ గ్రామంలో రెడ్లు మాలపల్లి మీద […]
Continue Reading
బాలల హక్కుల ఛాంపియన్ మరియు బాల కార్మిక వ్యతిరేక ఉద్యమకారిణి – డా. శాంత సిన్హా -నీలిమ వంకాయల పరిచయం: డా. శాంత సిన్హా ప్రముఖ భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త. బాలల హక్కుల కోసం, ముఖ్యం గా బాలకార్మికుల రక్షణ కొరకు పోరాడిన న్యాయవాది. తన జీవితాంతం, బాల కార్మికుల ను రక్షించడానికి, పునరావాసం కల్పించడానికి అవిశ్రాంతంగా కృషి చేసింది. ప్రతి చిన్నారికి విద్యను పొందేందుకు, గౌరవప్రదమైన జీవితాన్ని గడపడానికి అవకాశం కల్పించేలా చూసింది. ఈ వ్యాసం […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-13 -కల్లూరి భాస్కరం ఇప్పటి మన అనుభవానికీ, 29వేల నుంచి 14వేల సంవత్సరాల వెనకటి కాలంలో జీవించిన వ్యక్తుల అనుభవానికీ మధ్య ఒక మౌలికమైన తేడా ఉంది. వాతావరణంతెచ్చిన తేడా అది. భారత ఉపఖండంలో 45వేల సంవత్సరాల క్రితం సూక్ష్మశిలా యుగపు (మైక్రోలిత్స్) ఆనవాళ్ళు కనిపించగా, 35వేల సంవత్సరాల క్రితం నాటికి అవి అన్ని చోట్లకూ విస్తరించాయి. ఆఫ్రికా నుంచి భారత్ కు ఆధునికమానవులు వలస వచ్చేనాటికి ఇక్కడ ఉన్న ప్రాచీన రకం […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-11 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం “నీ నును పైటను తాకిన చాలు…గాలికి గిలిగింత కలుగునులే…” ఈ తెలుగు పాటలోని సి.నా.రె. గారి పదాలతో అప్పుడు నేను చదువుతున్న “విజయవాడ సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి లిటరసీ క్లబ్ బోర్డ్” లో రెండు రోజులు మెరిసి మురిసిన ఈ పెయింటింగ్ నా బొమ్మల్లో ఓ ప్రత్యేకం. ఈ పెయింటింగ్ లో కనిపించే నలుపుతెలుపుల్లోకి తొంగి చూస్తే అప్పుడే 34 యేళ్ళ జీవితం […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-25 అలీసమ్మ హత్య కేసు ఎక్కడ ఏమైంది ? -జూపాక సుభద్ర కారంచేడు రుధిర క్షేత్రం భారతదేశ కులవాస్తవిక కౄరత్వానికి సాక్ష్యము. కారం చేడులో ఆధిపత్య కులంచే చంపబడిన అమరుల స్పూర్తి దినం 17-7-1985. కారం చేడులో కమ్మ కుల దురహంకారం మాదిగలను వూచకోత కోసిన దుర్దినమ్. యిది జరిగి యిప్పటికి ముప్పయెనిమిదేండ్లు (38) గడిచింది. కారంచేడు దురంతాలు భారతదేశం లో మొదటిది కాదు, చివరిది కాదు. ఆధిపత్యకుల హత్యలు అనేకం జరిగినయి, జరుగు తున్నయి. […]
Continue Reading
చిత్రం-50 -గణేశ్వరరావు ఇది ఒక అపురూప నీటి రంగుల చిత్రమా? Iceland ఫోటో యా? ఫోటో అయితే, ఎక్కడ తీశారు? స్విట్జర్లాండా? ఇండియాలో ఇలాటి దృశ్యాలు ఉన్నట్టు లేవే! కంగారు పడకండి. ఇది అచ్చంగా ఫోటో యే! ఇండియాలో తీసిందే .. అంతే కాదు, మన కడపలో తీసిందే, తెలుగు గంగ ఫొటోయే! ఇంత అద్భుతమైన ఫోటో ఎవరు తీసారు? ఆగండి, ఆలోచించండి.. ప్రకృతి దృశ్యాలను కెమెరాలో బంధించడం ఒక పెద్ద […]
Continue Reading
తల్లిపాల సౌకర్యాల కోసం పోరాడిన న్యాయవాది నేహా రస్తోగి -నీలిమ వంకాయల తల్లిపాలు ఇవ్వడం అనేది సహజమైన ప్రక్రియ. ఇది తల్లికి, శిశువుకు అనేక ఆరోగ్య ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది. ఇంత ప్రాముఖ్యత కలిగిన అంశం అయినప్పటికీ, బహిరంగ ప్రదేశాల్లో తల్లిపాలను అందించే సౌకర్యాలు తరచుగా నిర్లక్ష్యం చేయబడుతూ నే ఉన్నాయి. ఢిల్లీలోని సందడిగా ఉండే నగరంలో, ఒక ఉద్వేగభరితమైన న్యాయవాది అయిన నేహారస్త్యోగి మార్పు కోసం తపించి, మహిళలకు తల్లిపాల హక్కులు, సౌకర్యాల కోసం పోరాడటానికి తనను […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-24 మహిళల్ని బత్కనియ్యుండ్రి -జూపాక సుభద్ర ఏనాడు టీవీల,పేపర్లల్ల ఆడోల్లు అత్యాచారాలకు, హత్యలకు, అఘాయిత్యాలకు గురిగాని రోజు వుండది, వార్త వుండది. ఆడోల్ల మీద రోజూ నేరాలు,ఘోరాలు నిత్యకృత్య మైనయి. ఒక్క టీవీలల్లనే పేపర్లల్ల వచ్చేటియే గాక యింకా వాట్స్ ఆప్ లాంటి సోషల్ మీడియాలల్ల గూడ గియ్యే వార్తలు మారుమోగుతుంటయి.యిది వరకు రోజుకో, పూటకో జరిగేటియి. యిప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా గంట గంటకు నిమిష నిమిషానికీ నేరాలు పెరుగు తున్నయి. యాన్నో కాడ హత్యలు, అత్యాచారాలు,లైంగిక […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-12 -కల్లూరి భాస్కరం మనుషుల వలస గురించిన సమాచారాన్నిజన్యు ఆధారాలతో రాబట్టడం మూడు పద్ధతులలో సాధ్యం. మొదటిది, తల్లి నుంచి సంతానానికి సంక్రమించే mtDNA, తండ్రి నుంచి కొడుకులకు సంక్రమించే వై-క్రోమోజోమ్ హేప్లోగ్రూపుల వ్యాప్తిని బట్టి వలసలను ఉజ్జాయింపుగా అంచనా వేయడం. ఇటు వంటి అధ్యయనాలు మనదేశంలో చాలా జరిగాయనీ, ఏయే వలసలు మనదేశ జనాభాను రూపొందించాయో అవి కొంత అవగాహన కలిగించాయనీ టోనీ జోసెఫ్ అంటాడు. ఉదాహరణకు, మనదేశంలోని mtDNA హేప్లోగ్రూపులలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-10 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మ్యాథ్స్, ఫిజిక్స్, కెమిస్ట్రీ మెయిన్ సబ్జెక్ట్స్ గా, ఇంగ్లీష్, సంస్కృతం లాంగ్వేజెస్ గా ఇంటర్మీడియట్ (11th & 12th Grade) విజయవాడ “ఆంధ్ర లొయోలా కాలేజి” లో ఉత్సాహంగా చేరా. అప్పట్లో లొయోలా కాలేజిలో సీట్ రావటం కష్టం. పదవ తరగతిలో చాలా మంచి మార్కులు తెచ్చుకోవటంతో, నాన్ లోకల్ అయినా నాకు సులభంగానే సీట్ వచ్చింది, చేరిపోయాను. ఆ కాలేజిలో చదివింది రెండేళ్ళే. కాలేజి […]
Continue Reading
చిత్రం-49 -గణేశ్వరరావు ఒక దానిలో రెండు ఫోటోలు, ఒకటే భావం. దీన్ని ఒకసారి కాదు, ఎన్నోసార్లు చూడాలి. పరిశీలిస్తే అంతరార్థం అవగాహనవుతుంది. అమెరికాకు చెందిన డేనియల్ ఎగ్యూయా బృందం ఆర్ట్ స్కూల్ ఇలాటి ఫోటోలు తరచూ పోస్ట్ చేస్తుంటుంది.. దీనికి పెట్టిన పేరు ‘మాతృమూర్తి’. వాళ్ళ దృష్టిలో ఇది తల్లి ప్రేమే! ఒక తల్లి పాలివ్వడం కోసం పై దుస్తులను తొలగిస్తుండగా ఒక ఫోటో తీసారు, ఇక రెండో ఫోటో సముద్రాన్ని […]
Continue Reading
ప్రమద సంస్కృత ప్రొఫెసర్ అయిన దళిత బాలిక – డా. కుముద్ పావ్డే -నీలిమ వంకాయల సామాజిక అడ్డంకులను ధిక్కరించి ఉన్నత స్థానాన్ని సాధించిన వ్యక్తుల కథలు ఎప్పటికీ స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తాయి. డా. కుముద్ పావ్డే ఒక దళిత బాలిక నుండి సంస్కృత పండితురాలిగా మారిన అద్భుతమైన ప్రయాణం అలుపెరగని సంకల్ప శక్తి కి నిదర్శనం. కుముద్ 1938 లో ఉత్తర భారతదేశంలోని ఒక మారుమూల గ్రామంలో మహర్ కులానికి చెందిన దళిత కుటుంబంలో జన్మించారు. వివక్షతో […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-23 గీల్ల మన్ కీ బాత్ గూడ జెరయినుండ్రి సారూ! -జూపాక సుభద్ర గిదేమన్యాలమ్ సారూ… గా ఆడి పిల్లలు యెవ్వలకెర్కలేనోల్లు, ముక్కుమొకం దెల్వ నోల్లు గాక పాయె. కుస్తీ పోటీలల్ల పైల్వాం యే మొగపోరగాండ్లు గెలువని బంగారి బిల్లలు, యెండి బిల్లలు, కంచు బిల్లలు దెచ్చి దేశానికి పేరుతెచ్చిన ఆడి పిల్లలు. గిప్పుడుగా కుస్తీ ఆటలాడే ఆడిపిల్లలను మీ పార్టీలోడే, కుస్తీ సంగం పెద్దనట, వెన్క ముందు బాగా పతార వున్నోడట, తొమ్మిది సార్లు […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-11 -కల్లూరి భాస్కరం మనిషిని సామాజిక జీవి అంటారు; అంతే రాజకీయ జీవి కూడా. సమాజం ఎంత అవసరమో రాజకీయం కూడా అంతే అవసరం. అయితే, సమాజాన్ని ఒక పద్ధతిగా ఉంచడంలో, నడపడంలో రాజకీయానిది ముఖ్యపాత్రే కానీ, ఏకైకపాత్ర కాదు. రాజకీయా నికి సమాంతరంగా సంస్కృతి, సాహిత్యం, శాస్త్రవిజ్ఞానం సహా ఆయా జ్ఞానరంగాలు కూడా అంతే ముఖ్యపాత్ర నిర్వహిస్తుంటాయి. ఏదీ ఇంకొక దానిని మింగివేయకుండా ప్రతీదీ కొన్ని హద్దులను, తూకాన్ని పాటించినప్పుడే అది […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-9 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం దివ్య భారతి – ఒక్క పేరులోనే కాదు ఆమె అందంలోనూ దివ్యం ఉండేది, చూడ చక్కని రూపం. వెండితెర పై అతికొద్ది కాలంలోనే దివ్యమైన వెలుగు వెలిగి 19 ఏళ్ళకే చుక్కల్లో కెగసిన తార. ఇప్పుడెందరికి గుర్తుందో, 1990 దశకంలో అందరికీ తెలిసే ఉంటుంది. బాలీవుడ్ నుంచి తెలుగు సినిమాల్లో వెండితెర పైకి స్పీడుగా దూసుకొచ్చిన సి(నీ)తార. వచ్చినంత స్పీడుగానే జీవితం తెర పై నుంచీ నిష్క్రమించింది. అప్పటి వార్తాపత్రికల్లో ఆ(మె) ఆకస్మిక […]
Continue Reading
చిత్రం-48 -గణేశ్వరరావు ఇంగ్లాండ్ లో స్థిరపడ్డ ఫోటోగ్రాఫర్ ఆడమ్ బర్డ్. కి నగర జీవితం అంటే విసుగు. వీలైనప్పుడల్లా అడవికి వెళ్తుంటాడు. ఒక కాల్పనిక ప్రపంచాన్ని సృష్టించడానికి అక్కడ అనువైన ప్రదేశాన్ని వెతుక్కుంటాడు. అప్పటికే తనకు తెలిసిన కథల పైన దృష్టి పెడతాడు. తాను ఎంపిక చేసిన మోడల్స్ ను అక్కడకు తీసుకెళ్తాడు. అవసరమైన సామగ్రిని చేరుస్తాడు. ఇంచు మించు ఒక సినిమా తీసినంత సందడి చేస్తాడు. కథా నేపథ్యం వివరించి తన మోడల్స్ చేత వాటిలోని […]
Continue Reading
ప్రమద సెబీ తొలి మహిళా ఛైర్ పర్సన్- మాధబి పూరీ బుచ్‌ -నీలిమ వంకాయల స్టాక్ అండ్ ఎక్స్ఛేంజ్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియాకు కొత్త చైర్‌పర్సన్‌గా మాధబి పూరీ బుచ్‌ను (Madhabi Puri Buch) కేంద్రం నియమించింది. సెబీ (SEBI) ఛైర్మన్‌గా తొలిసారి ఓ మహిళకు అవకాశం దక్కింది. ప్రస్తుత ఛైర్మన్ అజయ్ త్యాగి పదవీకాలం 2022, ఫిబ్రవరి 28తో ముగియడంతో ఆయన స్థానంలో ఈమె బాధ్యతలు చేపట్టారు. గ‌తేడాది అక్టోబర్ 28న సెబీ కొత్త ఛైర్మన్ […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-10 -కల్లూరి భాస్కరం కేరళలో 1921లో తలెత్తిన ‘మోప్లా’ తిరుగుబాటు చరిత్ర ప్రసిద్ధం. అది ఎందుకు తలెత్తింది, దాని పర్యవసానాలేమిటన్నవి ఇక్కడ మనకు అవసరమైన ప్రశ్నలు కావు; ‘మోప్లా’ అనే పేరుకు గల అర్థంతోనే మనకిక్కడ సంబంధం. తమిళ/మలయాళ మూలా లున్న ‘మాప్పిల’, లేదా ‘మాపిళ్లై’ అనే మాట నుంచి పుట్టిన ఈ మాటకు ‘పెళ్లికొడు’కని అర్థం. వ్యవహారంలో ‘అల్లు’డని కూడా అంటారు. వాస్కో డ గామా రాకతో… దీని వెనకాల కథ […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-8 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఇండియన్ ఇంక్ – అప్పట్లో ఈ ఇంక్ చాలా పాపులర్. ప్రత్యేకించి బ్లాక్ అండ్ వైట్ స్కెచింగ్ చెయటానికి ఎక్కువగా ఈ ఇంక్ నే వాడేవాళ్ళు. ఇంచు మించు అన్ని బుక్ షాపుల్లోనూ దొరికేది. ఆ రోజుల్లో ఎవరో ఆర్టిస్టులు తప్ప ఇంకెవరూ వాడని ఇంక్ అయినా అంత సులభంగా అన్ని చోట్లా దొరికేది అంటే, దాని వాడకం చాలా పురాతనమై ఉండాలి. ఆర్ట్ కే కాకుండా ఇంకా చాలా విధాలా వాడుకలో […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-22 సమ సమాజ న్యాయమే – అంబేద్కర్ -జూపాక సుభద్ర యిది వరకు అంబేద్కర్ అంటే మాదిగ, మాలల నాయకుడనీ, వాళ్లకే సంబంధీకు డనీ మనువాదులు దూరముంచారు. మనువాదాన్ని వొదిలేయని మార్కిసిస్టులు అంబేద్కర్ బూర్జువా ప్రతినిధి అనీ, బ్రిటీష్ ఏజెంట్ అని పక్కనబెట్టి ప్రచారం చేసిండ్రు. అట్లా కమ్యూనిస్టులు అస్పృశ్య కులాలకు అంబేద్కర్ ని అందకుండా చేసిండ్రు. కానీ సామాజిక అవసరాలు, రాజకీయార్ధిక, తాత్విక అంశాలు అంబేద్కర్ని అవాచ్యమ్ చేయ లేని పరిస్థితులు. అంబేద్కర్ని తలకెత్తుకోక […]
Continue Reading
చిత్రం-47 -గణేశ్వరరావు అమెరికన్ చిత్రకారిణి ఐరిన్ (Irene Georgopoulon) వస్తువుల సమూహాన్ని, మూర్తి చిత్రాలను పాస్టెల్ రంగుల్లో చిత్రిస్తుంది. పాస్టెల్ రంగుల మాధ్యమంకు మాయాజాలం ఉంది, అది వెలుతురును ప్రతిబింబచేస్తూ, చిత్రం యొక్క ఉపరితల కాంతిని ప్రసరించే టట్లు చేయగలదు. తనకు నచ్చిన వస్తువులను ఐరిన్ సొంతంగా సేకరిస్తుంది, తన సృజనాత్మక శక్తి కి వాటి నుంచి స్ఫూర్తి పొందుతుంది. అత్యంత సామాన్యమైన వస్తువు లను ప్రకాశవంతమైన మూర్తి ( స్టిల్ లైఫ్) చిత్రాలుగా రూపొందిస్తుంది. వ్యక్తుల […]
Continue Reading
ప్రమద సియాటెల్ (అమెరికా)లో కుల వివక్ష నిషేధాన్ని తెచ్చిన భారతీయ మహిళ క్షమా సావంత్ -నీలిమ వంకాయల సమాజాన్ని పట్టి పీడిస్తున్న సమస్యలలో కుల వివక్ష కూడా ఒకటి. ప్రభుత్వం, స్వచ్ఛంద సంస్థలతో పాటు ఎందరో మహనీయులు అనేక దేశాల్లో కుల వివక్షకు వ్యతిరేకంగా పోరాటాలు జరిపారు. ప్రపంచ దేశాల్లో అభివృద్ధిలో అగ్రగామిగా నిలిచే అమెరికాలో కుల వివక్ష, జాతి వివక్ష, వర్ణ వివక్ష రాజ్యమేలుతుంటాయంటే మనకు ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. కులాల కుమ్ములాటలు భారత్ లోనే కాదు […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-9 -కల్లూరి భాస్కరం ఇక ఇప్పుడు… ఎట్టకేలకు…మన దగ్గరికి వస్తున్నాను. నిజానికి జెనెటిక్స్ కి సంబంధించి మన దగ్గరికి రావడం అంత అలవోకగా జరగాల్సింది కాదు. దానికి తగిన పూర్వరంగాన్ని రచించుకోవాలి. ఇది ఒక విధంగా పతాక సన్నివేశం. పతాకసన్నివేశాన్ని రక్తి కట్టించాలంటే కొంత అదనపు ప్రయత్నం చేయాల్సి ఉంటుంది. పాదాల కింద నేల కంపించడం లాంటి ప్రభావం చూపే ఏ విషయాన్ని చెప్పడానికైనా అలాంటి కొంత ప్రయత్నం అవసరమే. వందలు, వేల […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-7 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం స్కూల్ రోజుల్లో చదువు, ఆటల మీదే ధ్యాసంతా. అందునా రెసిడెన్షియల్ స్కూల్ కావటంతో రోజూ ఆటపాటలున్నా చదువు మీదే అమితంగా అందరి ధ్యాసా. వారానికొక్క పీరియడ్ ఉండే డ్రాయింగ్ క్లాస్ రోజూ ఉంటే బాగుండేదనుకుంటూ శ్రద్ధగా డ్రాయింగ్ టీచర్ శ్రీ. వెంకటేశ్వర రావు సార్ వేసే బొమ్మల్ని క్షుణ్ణంగా పరిశీలిస్తూ అంత బాగా వెయ్యాలని ప్రయత్నించేవాడిని. అడపాదడపా బొమ్మలంటే ఆసక్తి ఉన్న ఒకరిద్దరం ఫ్రెండ్స్ ఏవో తోచిన […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-21 ఉద్యమాలల్ల గూడ యెట్టి సేతనే మాది -జూపాక సుభద్ర తెలంగాణ మాజీ ఎంపి, తెలంగాణ సీయెమ్ బిడ్డ,యిప్పటి ఎమ్మెల్సీ చట్టసభల్లో రిజర్వేషన్ల బిల్లు పార్లమెంట్లో పెట్టాలని సడన్ సడన్ గా ఢిల్లీలో ధర్నా చేసింది. ఎన్నాళ్ల నుంచో మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు పెండింగ్ లో బెట్టినారనీ సగం జనాభాగా వున్న మహిళ లను యింట్ల కూచోబెట్టి దేశాన్ని సూపర్ పవర్ గా,విశ్వ గురువుగా ఎట్లా మారుస్తారు?ప్రతి ఒక్కరికి వారి జనాభా దామాషా ప్రకారం రాజ్యాంగ […]
Continue Reading
చిత్రం-46 -గణేశ్వరరావు మనసులో మాట ముందు చెప్తాను. ఈ ఫోటో నా కెంతో నచ్చింది, దాని నేపథ్యం నచ్చింది, ఫోటోగ్రాఫర్ కనబరచిన సాంకేతిక నైపుణ్యం నచ్చింది. మెక్సికో నుంచి ఒక పత్రిక వస్తుంది. అందులో అలౌకికమైన డిజిటల్ ఫోటోలు ఉంటాయి, స్వాప్నిక జగత్తులోకి తీసుకెళ్తాయి. ఫోటోల క్రిందనిచ్చే వ్యాఖ్యలు ఆ ఫోటో లకు ఏ మాత్రం తీసిపోవు. ఉదాహరణకు దీన్ని తీసుకోండి… ‘నీటిలో అమ్మాయి… ఆమె మంచు గడ్డ […]
Continue Reading
ప్రమద సింధుతాయ్ సప్కాల్ -నీలిమ వంకాయల రైళ్లలో బిచ్చమెత్తిన ఆమె.. అభాగ్యులకు అమ్మయింది! సింధుతాయ్ సప్కాల్ 1948 నవంబరు 14న మహారాష్ట్రలోని వార్ధా జిల్లాలో జన్మించారు. ఆమె నాలుగో తరగతి చదివారు. కుటుంబ ఆర్థిక పరిస్థితి బాలేకపోవడంతో సింధుతాయిని పదో ఏటే స్కూలు మాన్పించేసి, పెళ్లి చేసి పంపించేశాడు ఆమె తండ్రి. తన కన్నా ఇరవై ఏళ్లు పెద్దవాడైన భర్త ఆమెకు నరకం చూపించాడు. రోజూ గొడ్డును బాదినట్లు బాదేవాడు. తన […]
Continue Reading
చిత్రం-45 -గణేశ్వరరావు ‘సంపూర్ణ రామాయణం’ సినిమాలో కుంభకర్ణుడిని నిద్రలోంచి భటులు లేపే దృశ్యానికి సహజ చిత్రకారుడు బాపు అద్భుతమైన రూప కల్పన చేశారు. ట్రిక్ ఫోటోగ్రఫీ స్పెషలిస్ట్ రవికాంత్ నగాయిచ్ కు ‘గలివర్స్ ట్రావెల్స్’ సినిమా స్ఫూర్తి కలిగించే ఉండవచ్చు. ఆ చిత్రీకరణ రహస్యాలను ఎవరైనా చెప్పాలనుకున్నా చెప్పలేరు, చేసి చూపించమంటే మాత్రం చూపించగలరు. ఇక పోతే ఇది ఫోటో యే, తైల వర్ణ చిత్రం కాదు. ఫోటోగ్రఫీ లో అనూహ్యమైన సాంకేతిక […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-8 -కల్లూరి భాస్కరం నేను మొదట యూరప్ కథ ముగించి, తీరుబడిగా మనదగ్గరకు రావచ్చని ప్రణాళిక వేసుకున్నాను. తీరా రాయడం మొదలు పెట్టాక విషయాన్ని నేను నడిపించే బదులు, అదే నన్ను నడిపించడం ప్రారంభించింది. నా ప్రణాళికను భగ్నం చేస్తూ మనదేశంతో ముడిపడిన సంగతులు మధ్యమధ్య చొరబడుతూనే ఉన్నాయి. దాంతో యూరప్ గతాన్నీ, మన గతాన్నీ వేరు చేయడం ఎంత కష్టమో మరోసారి అర్థమైంది. వలసలకు ధ్రువీకరణ టోనీ జోసెఫ్, డేవిడ్ డబ్ల్యు. […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-20 ఎన్ని చట్టాలొచ్చిన్నా చచ్చిపోని కౄరత్వాలు -జూపాక సుభద్ర భారత పాలక పార్టీ ఎంపీ ‘సతి’ ఆచారాన్ని కీర్తిస్తున్నాడంటే ఈ దేశం ఎటు బోతుంది? ఏమవుతుందనే ఆందోళన అలజడిగుంది. ఆధునిక భారతదేశాన్ని మల్లా మధ్య యుగాలకు మళ్లించే కుట్రలు జరుగుతున్నాయా అనే అనుమానాలు రాకమానవు. యెప్పుడో రెండువందల యేండ్లనాడు నిషేధింపబడిన ‘సతీ సహగమనాన్ని’ తిరిగి తీసుకొచ్చేందుకు ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయా! నిజంగా “మహిళలు ఎదగాలి, సాధికారత రావాలి” అని ఉపన్యాసాలిచ్చే భారత పార్టీనాయకులు ‘సతి’ ని కీర్తించే […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-6 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం “తార”లనంటిన నా బొమ్మలు – “స్వర్ణ యుగం” స్కూలు పుస్తకాల్లో, చరిత్ర పుటల్లో గుప్తుల కాలాన్ని నాటి “భారతదేశ స్వర్ణయుగం” గా చదివినట్టు ప్రతి మనిషి జీవితంలోనూ ఇలా ఒక కాలం తప్పకుండా ఉంటుంది. ఏ కాలంలో మన ఉత్సాహం, సంతోషం, జిజ్ఞాస, నైపుణ్యం అన్నీ కలిసి తారాస్థాయిలో ఉరకలేస్తూ ఉంటాయో, అదే మన కాలంలో “మన స్వర్ణ యుగం”. నా బొమ్మల లోకంలో ఆ యుగం తొలినాళ్ళదే. చూసేవాళ్ళు లేకున్నా బొమ్మ […]
Continue Reading
ప్రొ.కె.రాజేశ్వరీమూర్తి -నీలిమ వంకాయల తెలుగు మహిళల ఉన్నత విద్యా కలల స్ఫూర్తి – పద్మావతి మహిళా కళాశాల రూపశిల్పి ప్రొఫెసర్. కె.రాజేశ్వరీ మూర్తి వేలాది మంది అమ్మాయిలకు నడక, నడత నేర్పి, భవిష్యత్తును తీర్చిదిద్దిన ప్రొఫెసర్. రాజేశ్వరీ మూర్తి ఆంధప్రదేశ్ లో తొలి మహిళా కళాశాల అయిన శ్రీ పద్మావతి మహిళా కళాశాల రూపశిల్పి. అది ఉమ్మడి మద్రాసు రాష్ట్రంలో ఆంధ్ర ప్రాంతం […]
Continue Reading
చిత్రం-44 -గణేశ్వరరావు ఈ బొమ్మ 19 వ శతాబ్దంలో చార్లెస్ చాప్లిన్ వేసింది. విలాసవంతమైన జీవితాలు గడిపే అందమైన యువతుల జీవన విధానాన్ని చూపిస్తూ అతడు ఎన్నో బొమ్మలు వేసాడు. శృంగారం శృతి మించిందని న్యాయనిర్ణేతలు అతగాడి చిత్రాలని నిషేధిస్తే, అతని అభిమాని నెపోలియన్ చక్రవర్తి అడ్డుపడ్డాడు. ఈ బొమ్మ నేటి కాలానికి […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-7 -కల్లూరి భాస్కరం కాస్పియన్ సముద్రానికీ, నల్లసముద్రానికీ మధ్యనున్న ప్రాంతాన్ని ఒకసారి మ్యాప్ లో చూడండి; కొన్ని దేశాల పేర్లు కనిపిస్తాయి. వాటిలో ఆర్మీనియా ఒకటి. ఆర్మీనియాకు పశ్చిమంగా టర్కీ, ఉత్తరంగా జార్జియా, దక్షిణంగా ఇరాన్, తూర్పున అజర్బైజాన్ అనే దేశాలు ఉన్నాయి. యూరప్, ఆసియాల మధ్య ఉన్న ఈ మొత్తం ప్రాంతాన్ని కాకసస్ అంటారు. ఇక్కడే కాకసస్ పర్వతాలున్నాయి. కాకసస్ ప్రాంతం రెండు భాగాలుగా ఉండి, రెండు ఖండాలకు వ్యాపించింది. వీటిలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-5 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం కట్టిపడేసిన కదలిపోయిన కాలం… ఎప్పుడూ ఏదో ఒక పనిలో నిమగ్నమై తలమునకలుగా ఉండటంలో అదోరకమైన సంతోషం ఉంటుంది. వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటే తెలియకుండానే ఇవన్నీ అప్పట్లో నేనే చేశానా అన్న ఆశ్చర్యమే ఎంతో గొప్పగా అనిపిస్తుంది. ప్రతి సంక్రాంతి, దసరా, వేసవి శలవులకీ “కావలి” నుంచి “నెల్లూరు” మీదుగా మా సొంత ఊరు “దామరమడుగు” కి వెళ్ళటం మాకు తప్పనిసరి. అలా తప్పనిసరి అయిన పరిస్థితుల్లో అక్కడికి […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-19 యిద్దరమొస్తే … యిల్లెట్ల! -జూపాక సుభద్ర ఈ నెల (జనవరి) మూడో తేదీన ఆధునిక భారత మొదటి టీచర్, బాలికలు, అంటరాని వాళ్ళ కోసం మొట్టమొదటిగా పాఠశాలలు ఏర్పాటు చేసిన సంఘ సంస్కర్త సావిత్రిబాయి పూలే జయంతిని చాలా రాజకీయ పార్టీలు, ప్రజాసంఘాలు (ఎస్సీసెల్స్, బీసీసెల్స్) కమ్యునిస్టు పార్టీ ప్రజాసంఘాలు, మహిళా సంఘాలు, బహుజన సంఘాలు, టీచర్ సంఘాలు, ఎస్సీ సంఘాలు, బీసీ సంఘాలు, బహుజన సంఘాలు యిట్లా అనేక సంఘాలు, సంస్థలు జరుపుతున్నారు. […]
Continue Reading
గీతాంజలిశ్రీ -నీలిమ వంకాయల భారత రచయిత్రి గీతాంజలిశ్రీ అంతర్జాతీయ సాహిత్య వేదిక పై సంచలనం సృష్టించారు. ఆమె రాసిన నవలకు బుకర్ ప్రైజ్ దక్కింది. ఢిల్లీకి చెందిన గీతాంజలిశ్రీ (గీతాంజలి పాండే) హిందీ నవలా, లఘు కథా రచయిత్రి. ఆమె రాసిన రేత్‌ సమాధి(2018) ఆంగ్ల తర్జుమా ‘టూంబ్ ఆఫ్ శాండ్‌’కు 2022కు గాను ఇంటర్నేషనల్‌ బుకర్ ప్రైజ్ లభించింది. “టూంబ్ ఆఫ్ శాండ్‌” అనేది అంతర్జాతీయ బుకర్ ప్రైజ్ గెలుచుకున్న భారతీయ భాషలో వ్రాసిన మొదటి […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-6 -కల్లూరి భాస్కరం వేదాలు, పురాణాలు, రామాయణ, మహాభారతాల్లో తరచు కనిపించే ఘట్టాలలో దేవాసుర సంగ్రామాలు ఒకటి. ఆ యుద్ధాల సందర్భంలో ఆయుధాల ప్రస్తావన వస్తూ ఉంటుంది. కాస్త శ్రద్ధగా గమనిస్తే ఈ ఆయుధాలు తమవైన ఒక పరిణామ చరిత్రను బోధిస్తూ ఉంటాయి. ఆర్థికంగా, సాంస్కృతికంగా, నాగరికంగా వివిధ జనాల మధ్య ఉన్న అంతరాలను కూడా చెబుతుంటాయి. ఉదాహరణకు, మహాభారతం, ఆదిపర్వంలో చిత్రించిన దేవాసుర సంగ్రామాన్నే తీసుకోండి. క్షీరసాగరమథనంలో పుట్టిన అమృతం అసురుల […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-4 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం తొలినాళ్ళలో నా పెయింటింగ్స్ మీద తెలుగు “ఆర్టిస్ట్ ఉత్తమ్ కుమార్” గారి ప్రభావం చాలా ఎక్కువగా ఉండేది. అసలు పెయింటింగ్స్ వెయ్యాలన్న తపన ఇంకా చిన్నప్పటి నుంచే ఉన్నా, ఆలోచన మాత్రం అప్పట్లో ఉత్తమ్ గారు ఆంధ్రభూమి వారపత్రిక లో కథలకి వేసున్న ఇల్లుస్ట్రేషన్స్ స్ఫూర్తిగానే నాలో మొదలయ్యింది. ఇంజనీరింగ్ కాలేజి రోజుల్లో కేవలం ఉత్తమ్ గారి బొమ్మలకోసమే విజయవాడ ‘కానూరు’ లో సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ […]
Continue Reading
చిత్రం-43 -గణేశ్వరరావు మాఁలీ క్రేబ్ఏపిల్ కోపం, కసి నిండిన మహిళా చిత్రకారిణి. 19వ శతాబ్దపు ఉద్యమ చిత్రకారుల్లా తాను నమ్మిన విశ్వాసాలకు ప్రాచుర్యం కలిగించేందుకు తన కళను వాడుతుంది. ఫోటో-పాత్రికేయురాలిగా వివాదాస్పద అంశాల మీద దృష్టి పెట్టి అధివాస్తవికత చిత్రాలు చిత్రీకరిస్తూ Wall street అక్రమణ వీధి పోరాటంలో పాల్గొని పలు ఉద్యమాలకి దృశ్య గీతంగా మారింది – Guantanamo ఖైదీలను, లిబియా పోరాట వీరుల ను, బైరూట్ శరణార్ధులను, ఫెర్గూసన్ పోలీసుల బాధితులను నల్లని రేఖా […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-18 ఎవరీ.. బాధిత యువతులు -జూపాక సుభద్ర పల్లెల నుంచి పట్నాల దాకా తరుచుగా యువతులు, పిల్లలు అపహరణకు గురయ్యే కేసులకు సంబంధించిన వార్తలు చదువుతుంటాము. వాటి మీద ప్రభుత్వాలు వ్యవస్థలు తీసుకునే చర్యలు, నేరస్తులకు శిక్షలు ఏమి కనిపించయి, వినిపించయి. ఈ మధ్య సైబరాబాద్ పోలీసులు ఒక పెద్ద సెక్స్ రాకెట్ ని బట్టబయలు చేసిండ్రు. దాదాపు పదిహేను వేల మంది యువతులను వ్యభిచార కూపంలోకి నెట్టివేస్తున్న నేర వ్యవస్థలను పట్టుకున్నారు. వీళ్ళంతా భారతదేశం […]
Continue Reading
ఇలాభట్ -నీలిమ వంకాయల మార్పు కు నాయకత్వం వహించి, పేదరికాన్ని పారద్రోలడంలో భాగస్వామ్యం తీసుకుని, ఒంటి సత్తువ అమ్ముకున్నా పూట గడవని మహిళా కార్మికులను అక్కున జేర్చుకుని అసంఘటిత మహిళా కార్మికుల ఉద్యమ స్ఫూర్తి ప్రదాతగా నిలిచిన సేవామూర్తి ఇలాభట్. మహాత్ముని జననంతో పవిత్రమైన గడ్డ అహమ్మదాబాద్ లో 1933లో ఇలాభట్ జన్మించారు. ఇలా తండ్రి సుమంత్ భట్ స్వాతంత్రోద్యమంలో పాల్గొన్నారు. ఆమె తండ్రి న్యాయవాది. ఆమె తాతగారు డాక్టరు. ఆయన ఉప్పు సత్యాగ్రహములో పాల్గొని జైలుకెళ్ళారు. […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-17 బుద్దుడిని ప్రభావితం చేసిన తత్వవేత్త-సుజాత -జూపాక సుభద్ర ఈ మధ్య భరత దేశం నలుమూలల్నే కాక ప్రపంచ దేశాలను కూడా ప్రభావితం చేసి విస్తరించిన బౌద్ధ యాత్రకు పోయినం. మా చుట్టు పక్కల వూర్ల పేర్లు, మనుషుల పేర్లు, దమ్మక్కపేట, దమ్మన్నగూడెమ్, దమ్మక్కకథలు, దమ్మక్క, దమ్మయ్య అనే పేర్లు వున్నా.,. బౌద్ధం గురించిన అవగాహన చాలా తక్కువ. (నా మొదటి కవిత్వ సంపుటి పేరు కూడా అయ్యయ్యో దమ్మక్క) క్లాసు పుస్తకాల్లో బుద్దుడి పుట్టుక, […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-5 -కల్లూరి భాస్కరం అతిప్రాచీనకాలంలో జరిగిన ఘటనలు చిలవలు, పలవలు చేర్చుకుంటూ కథలుగా ఎలా మారతాయి; అవి కాలదూరాలను, స్థలదూరాలను, ప్రాంతాల హద్దులను జయిస్తూ ఎలా వ్యాపిస్తాయి, ఆ వ్యాపించే క్రమంలో వాటిలో కల్పన ఎంత చేరుతుంది, వాస్తవం ఎంత మిగులుతుంది, లేక మొత్తం అంతా కల్పనే అవుతుందా…?! కైక రథసారథ్యం ఆయా ఘటనలు కథలుగా మారే ఈ ప్రక్రియను ఇంతవరకు ఎవరైనా పరిశీలించారో లేదో, పరిశీలించి ఉంటే ఈ ప్రశ్నలకు ఎలాంటి […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-3 సితార – భానుప్రియ -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం కొన్ని అనుభవాలు జీవితంలో ఎప్పటికీ తాజాగానే నిలిచి ఉంటాయి, మనం ఆ క్షణాల్లో ఆ అనుభవాల్తో పరిపూర్ణంగా ఏకమై ఉంటే. అలా అప్పటి వెలుగు చూడని నా “ఇంకు పెయింటింగుల్లో” పరిపూర్ణంగా ప్రతి క్షణమూ గుర్తున్న వాటిల్లో ఇదొకటి. సుర్రున మండిస్తూ ముందరి వరండాలోకి కటకటాలగుండా దూసుకొచ్చే సూరీడెండని ఆపగలిగే సాధనాలు అప్పట్లోనూ ఉన్నా, […]
Continue Reading
చిత్రలిపి -మన్నెం శారద ఒక ఉషస్సు కోసం ….. నిద్రపట్టని ప్రతీ జామూ నేను నీ కై పదే పదే నింగి వైపు చూపులు నిగిడిస్తూనే వుంటాను చీకటి ఎంత కఠినమైనది …..!కరుగక దట్టమై పరిహసిస్తుంది ఎదురు చూసినంత మాత్రాన ఎలావస్తావు …. భూమికి ఆవల నీ పనిలో నీ వున్నావో ….లేక దట్టమైన మబ్బుల దుప్పటిలో దాగి కలలే కంటున్నావో …. ఎదురుచూపులో క్షణాలు సాగి సాగి కలవరపెట్టి కనులు మూతపడుతున్న సమయంలో నా కిటికీ పై పడివక్రీభవిస్తున్న ఓ వెలుగు రేఖ !పరవశించి పరుగెత్తుతానా … కొన్నే కొన్ని […]
Continue Reading
చిత్రం-42 -గణేశ్వరరావు 11వ శతాబ్దానికి చెందిన రాజరాజ నరేంద్రుడు తన కుమారునికి కన్యను వెతుకుతూ కొడుకు చిత్రాన్ని పొరుగు రాజ్యాలకు పంపి అక్కడి కన్యల చిత్రాలు తెప్పించుకొని చూసేవారట, అలా ఒక రాచకన్య చిత్రాన్ని చూసి ఆమె అందానికి ముగ్ధుడై ఆమెని తన కోడలుగా చేసుకోటానికి బదులుగా తానే చేసుకున్నట్టు వినే ఉంటారు. ‘చంద్రహారం’ సినిమాలో చందన రాజు తన ఊహా సుందరి చిత్రాన్ని గీయటం చూసే ఉంటారు. ‘ఇది నా […]
Continue Reading
అన్నా మే వాంగ్ అమెరికన్ కరెన్సీ పై స్థానం దక్కించుకున్న అన్నా మే వాంగ్ -నీలిమ వంకాయల హాలీవుడ్ నటి అన్నా మే వాంగ్ అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాల కరెన్సీ నాణెం మీద ముద్రించబడే తొలి ఏషియన్ అమెరికన్ వ్యక్తి గా చరిత్ర పుటల్లో నిలిచిపోనున్నారు. పెన్సిల్ తో చెక్కినట్లున్న సన్నని కనుబొమ్మలతో ఉన్న వాంగ్ చిత్రం, అమెరికా క్వార్టర్ నాణెం మీద వెనుక భాగంలో కనిపించనుంది. వివిధ రంగాల్లో అగ్రగాములై ఉన్న మహిళలకు సముచిత గౌరవం […]
Continue Readingచిత్రం-41 -గణేశ్వరరావు ఈ బొమ్మ 19 వ శతాబ్దంలో చార్లెస్ చాప్లిన్ వేసింది. విలాసవంతమైన జీవితాలు గడిపే అందమైన యువతుల జీవన విధానాన్ని చూపిస్తూ అతడు ఎన్నో బొమ్మలు వేసాడు. శృంగారం శృతి మించిందని న్యాయనిర్ణేతలు అతగాడి చిత్రాలని నిషేదిస్తే, అతని అభిమాని నెపోలియన్ చక్రవర్తి అడ్డుపడ్డాడు. రెండో బొమ్మ నేటి కాలానికి సంబంధించినది, వేసింది: లారా కసెల్( కెనడా) ఆమె చిత్రాలలో ఒక ప్రత్యేకత ఉంది, అది: గతాన్ని వర్తమానంతో కలుపుతూ గీసిన అపురూపమైన చిత్రకళా […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-2 కొల్లేరు సరస్సు -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం అప్పట్లో వెయ్యాలన్న తపనే నా “పెయింటింగ్ స్టూడియో”! ఇంట్లో ఉన్న ప్లాస్టిక్ నవ్వారు కుర్చీ, వాల్చిన ప్లాస్టిక్ నవ్వారు మంచం ఇవే నా పెయింటింగ్ ఫర్నీచర్లు. Bril ఇంకు బుడ్డి, అదే ఇంకు బుడ్డీ మూత (ఇదే నా ప్యాలెట్టు), మగ్గుతో నీళ్ళు…ఇవి పక్కన పెట్టుకుని కూర్చుని బ్రష్షు పట్టుకుంటే గంటలకొద్దీ దీక్షలోకెళ్ళినట్టే, ఇక లేచే పనేలేదు. […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-16 మహిళా సాధికారాన్ని ఆకాంక్షించిన జాషువా కవిత్వము -జూపాక సుభద్ర ప్రపంచంలో ఏ దేశంలో లేని కులవ్యవస్థ, మహిళల మీద అమానుషమైన దురాచారాలు, నిషేధాలున్నవి. స్వాతంత్రోద్యమ కాలంలో ముఖ్యంగా మహిళలు ఎదుర్కొంటున్న దుర్మార్గమైన దురాచారాలున్నవి. కొన్ని సమసి పోయినా యింకా చాలా దురాచాలు మహిళల పట్ల కొనసాగు తానే వున్నయి. భర్త చనిపోతే అతనితో పాటే చనిపోవాలనే శాసనాలు, బాల్య వివాహాలు విపరీతంగా జరుగుతుండేవి. వితంతు, పునర్వివాహాల మీద నిషేధాలు, విద్యపట్ల నిషేధాలుండేవి. వీటన్నింటి నివారణకు […]
Continue Reading
చిత్రలిపి -మన్నెం శారద ఇప్పుడేరెక్కలొచ్చి …గూడువదలి రెక్కలల్లార్చి ఎగురుతున్న దాన్నిచెట్టుదాటి పుట్టదాటి ఆకాశపు అంచులు తాకాలని ఆశ పడుతున్నదాన్ని మబ్బుల పై పల్టీలు కొట్టి రెక్కలకింత రంగులు పూసుకునిచెలికత్తెలకు చూపించాలని తెగ సరదా పడ్తున్నదాన్ని నన్నెందుకు మీ నుండి విడదీస్తున్నారు ?? పంచాంగాలు తెచ్చి నే పుట్టిన ఘడియలు లెక్కలు కట్టినన్ను ఎడంగా కూర్చో బెడుతున్నారు??? మనసుకు వయసుని లెక్కించే పంచాంగాలుంటే పట్టుకురండి ఒక్కొక్కరి వయసుని వేళ్ళని తాటిస్తూ ,హెచ్చించి, భాగించి ఎన్నెన్నో విన్యాసాలు చేస్తూ నేనిక్కడ లెక్కించిమీ భరతం పడతాను… ఎవరెవరు వృద్ధుల్లో నేనిప్పటికిప్పుడే […]
Continue Reading
