రాగసౌరభాలు-8 (తోడి రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులూ! ఈనెల మనం రాగాలలో కలికితురాయి వంటి రాగం, అత్యంత శ్రావ్యత కలిగిన తోడిరాగం గురించి తెలుసుకుందామా? కొందరు ఈ రాగాన్ని కష్టతరంగా భావించి “తోడి నన్ను తోడెరా” అనుకోవటం కూడా కద్దు. ముందుగా రాగలక్షణాలు తెలుసు కుందాం. ఈ రాగం ఎనిమిదవ మేళకర్త రాగం. కటపయాది సూత్రాన్ని అనుసరించి 72 మేళ కర్తల పథకంలో చేర్చడానికి “హనుమ” అనే పదాన్ని కలిపి, హనుమతోడిగా నిర్ణయిం చారు. వెంకటమఖి […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-25 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం నా బొమ్మల బాటలో “ఆంధ్రభూమి” సచిత్ర వారపత్రికకి ఒక ప్రత్యేకమైన స్థానం ఉంది. నా చిన్నప్పుడు నెల నెలా “చందమామ” కొని ప్రతి అక్షరం, ప్రతి బొమ్మా క్షుణ్ణంగా చదివినా, టీనేజ్ రోజుల్లో సహజంగానే చందమామ చదవటం ఆగిపోయింది. అప్పట్లో వార పత్రికలు బంకుల్లో తాళ్ళకి వేళాడుతుంటే ముఖచిత్రాలు చూట్టమో, ఎక్కడైనా దొరికితే బొమ్మలు, జోకుల కోసం తిరగేయటమో తప్ప వాటిల్లో కథలు, శీర్షికలు, ధారావాహికలు […]
Continue Reading
స్వరాలాపన-40 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-7 (కళ్యాణి రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులూ! ఈ నెల మనం అందరికీ తెలిసిన, నలుగురి నోట్లో నానే పేరుకల కళ్యాణి రాగం గురించి తెలుసుకుందామా? మన తెలుగు ఇళ్ళలో ప్రతి పదిమంది అమ్మాయిల పేర్లలో ఒకటి కళ్యాణి. ఈ కళ్యాణి రాగం అత్యంత ప్రాచీనమైనదే కాక శుభప్రదం, కల్యాణ దాయకం. ముందుగా రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుందాం. కళ్యాణిరాగం 65వ మేళకర్త. కటపయాది సంఖ్యలో ఇమడటం కోసం గోవిందాచార్యులు గారు ఈ రాగ నామానికి ముందు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-24 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం హాలీవుడ్ సినిమాలకు అప్పట్లో, అంటే 1980s లో భారతీయ చలన చిత్ర వెండి తెరలపై చాలా ప్రత్యేకమైన క్రేజ్ ఉండేది. అతి కొద్ది గొప్ప సినిమాలు మాత్రమే పాపులర్ అయ్యేవి, ఎంతగా అంటే చిన్న చిన్న టౌన్ లలో కూడా బాగా ఆడే అంతగా. జనాలకి ఎక్కువగానే చేరువయ్యేవి, ఎంతగా అంటే అందులోని హీరో పేరు కూడ గుర్తు పెట్టుకునేంతగా. ఇంగ్లీష్ మాటలు అర్ధం కాకపోయినా […]
Continue Readingస్వరాలాపన-39 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-58 -గణేశ్వరరావు స్విస్ చిత్రకారిణి ఎస్తర్ హ్యూసర్ Esther Huser) మానసిక రోగ నిపుణురాలు, Nature’s painter of photorealism. తన అభిరుచి మేరకు realistic painting వైపు దృష్టి మరలించి పేరు పొందింది, అంతర్జాతీయ బహుమతులు అందుకొంది. అత్యంత సూక్ష్మ వివరాలతో, దిగ్భ్రమ కలిగించే అందాలతో సాధారణ వస్తువులను అసాధారణంగా చిత్రిస్తుంది, ఆమె రంగుల పళ్ళెంలో మహా అయితే 5 రంగులు ఉంటాయి.. వాటి తోనే ప్రకృతి సంపదలోని .. పూలూ, మొక్కలూ, చెట్లూ, కూరల […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-6 (మోహన రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి సఖులు! అలౌకిక ఆనందాన్ని కూర్చేది, సకల సమ్మోహన కరమైన “మోహన రాగం ” గురించి ఈనెల తెలుసుకుందామా? ఇది అత్యంత పురాతనమైనది, విశ్వవ్యాప్తం అయినది కూడా! ఆ విశేషాలు ఏమిటో తెలుసుకుందాం. మోహనరాగం 28వ మేళకర్త హరికాంభోజి రాగ జన్యం అవటం వలన ఉపాంగరాగం అని కూడా అంటారు. ఇందులోని ఆరోహణ, అవరోహణ “సరిగపదస”“సదపగరిస”. ఇందులో స్వరస్థానాలు షడ్జమం, చతుశృతిరిషభం, అంతరగాంధారం, పంచమం, చతుశృతి దైవతం. ఈ రాగంలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-23 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం అనుకోకుండా కొన్ని కొన్ని అద్భుతంగా చేసేస్తాం, అనుకుని చేసినా అంత బాగా చెయ్యలేమేమో అనుకునేంతలా. ఈ బొమ్మ అలా అనుకోకుండా నేను ఒకప్పుడు చేసిన అద్భుతమే. సిద్ధార్ధ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, కానూరు, విజయవాడ లో కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్ చదువుతున్న నాటి రోజులవి. అక్కడ చదివిన నాలుగు సంవత్సరాలు నా బొమ్మల ప్రస్థానంలో ఒక మలుపు తిరిగిన మైలురాయి, కలికితురాయి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-38 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-57 -గణేశ్వరరావు ఇది కథ చెప్పే బొమ్మ. ఈ ‘జాగరణ’ చిత్రాన్ని గీసింది యువ అలంకారిక చిత్ర కళాకారిణి జో ఫ్రాంక్. గతంలోని జ్ఞాపకాలని నెమరువేసుకుంటూ కాలంలోని ఒక క్షణాన్ని చిత్రిస్తుంది. ఆలోచన రేకెత్తించే దృశ్యాలవి ఆమె ఎంచుకున్న వస్తువులు కలుసుకుం టాయి, వాళ్ళ మథ్య మాటలు చోటు చేసుకుంటాయి. తన చిత్ర రచనలో జో ఫ్రాంక్ తాను పరిశీలించిన జీవితం గురించి కథలు చెబుతుంది. తనకు ప్రేరణ డానిష్ […]
Continue Reading
ప్రమద ఆత్మీయ రచయిత్రి జలంధర…! -పద్మశ్రీ వృత్తి రీత్యా.. జర్నలిస్టులకు పలు రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులెందరో పరిచయం అవుతారు. సహజంగానే పని అయిపోయాక ఆ పరిచయాలు అక్కడితో ఆగిపోతాయి. అరుదుగా కొన్ని మాత్రం స్నేహానికి దారితీస్తాయి. నాకు అలాంటి కొన్ని అద్భుతమైన పరిచయాలు దొరికాయి. అలాగని నేను తరచూ వారిని కలిసేది లేదు, ఫోనులో మాట్లాడేది లేదు. కానీ జీవితకాలం నన్ను వెన్నంటి ఉండే మంచి జ్ఞాపకాలుగా మిగిలాయవి. వారు నా సన్నిహితులు, శ్రేయోభిలాషులు- అన్న భావన […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-5 (శంకరాభరణము) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి శంకరాభరణం అనగానే K. విశ్వనాథ్ గారు, శంకరాభరణం శంకరశాస్త్రి, ఓంకార నాదాను సంధానమౌ గానమే… అనే పాట గుర్తుకురాక మానవు కదూ? ఈ శంకరాభరణ రాగ లక్షణాలు, పూర్వాపరాలు ఈ సంచికలో తెలుసుకుందాము. ఈ రాగం 72 మేళకర్తల వరుసలో 29వది. కటపయాది సూత్రానికి అనుగుణంగా రాగం పేరుకు ముందు ‘ధీర’ అనే పదం చేర్చటం వలన ధీరశంకరాభరణం అయింది. మేళకర్త రాగం కనుక సంపూర్ణ రాగం. ఇందులో స్వరాలు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-22 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం చూట్టానికి పూర్తయినట్టే కనిపిస్తున్నా నేను కింద సంతకం పెట్టి, డేట్ వెయ్యలేదు అంటే ఆ బొమ్మ ఇంకా పూర్తి కాలేదనే. అలాంటి సంతకం చెయ్యని అరుదైన ఒకటి రెండు బొమ్మల్లో ఇది ఒకటి. ఈ బొమ్మ వేసినపుడు ఇంజనీరింగ్ రెండవ సంవత్సరంలో ఉన్నాను. కానీ కాలేజి హాస్టల్లో వేసింది కాదు. నా చిన్ననాటి మా ఊరు “దామరమడుగు” లో శలవులకి “బామ్మ” దగ్గరికి వెళ్ళి ఉన్నపుడు […]
Continue Readingస్వరాలాపన-37 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-56 -గణేశ్వరరావు ఈ తైలవర్ణ చిత్రం పేరు ‘స్వప్న సౌందర్యం’, చిత్రకారుడు క్లైవ్ బ్రయంట్. వాల్ట్ విట్మన్ కవిత ‘అశాశ్వత అమరత్వం’ నుంచి స్ఫూర్తి చెంది దీన్ని గీసాడు: ఎల్ల కాలం ఏదీ వుండదు. ప్రతీదీ కాలగర్భంలో కలిసి పోవాల్సిందే. జరామరణాలు ఎవరూ తప్పించుకో లేరు. అయితే ఇక్కడో వైరుధ్యం ఉంది: కళాకారుడు మరణిస్తాడు, కాని అతను సృష్టిం చిన కళాకృతి అతని తర్వాత కూడా నిలుస్తూ అతనికి అమరత్వం కల్పిస్తుంది, తన చిత్రానికి పెట్టిన పేరులో […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-18 ప్రపంచంలో మొట్టమొదటి మహిళా ఎనెస్తిటిస్ట్ రూపా బాయి ఫర్దూన్జీ – బ్రిస్బేన్ శారద రోగికి సర్జరీ చేయడంలో ఎనస్తీషియా పాత్ర చాలా ముఖ్యమైందని అందరికీ తెలిసిన విషయమే. సర్జరీ పేషెంట్లకి మత్తు మందు ఇవ్వడం తప్పనిసరి. రోగి శరీరానికి మత్తు ఇచ్చే వైద్యులే ఎనెస్తీటిస్ట్. ఎనస్తీషియా ఇచ్చే ప్రక్రియ చాలా క్లిష్టమైనది. అంతే కాదూ, ఎనస్తీషియా నుంచి రోగి తిరిగి మేలుకోవడం కూడా కొంచెం టెన్షన్ కలిగించే విషయం. ఇప్పటికీ మెడికల్ కాలేజీల్లో ఎనస్తీషియా […]
Continue Reading
ప్రమద నవలారాణి… యద్దనపూడి! -పద్మశ్రీ ఒకమ్మాయి పెళ్ళి చేసుకుని అత్తగారింటికి వెళ్ళింది. తన ఇతర సామానుతో పాటు ఒక ట్రంకుపెట్టెనీ పట్టుకెళ్ళిన ఆ అమ్మాయి తరచూ దాన్నిచేత్తో తడిమి ఎంతో అపురూపంగా చూసుకోవడం చూసి అత్తవారింట్లోని వారంతా ఆ పెట్టెలో నగలూ పట్టు చీరలూ లాంటి విలువైన వస్తువులు దాచుకుందేమోననుకున్నారు. అవేమిటో చూడాలన్న ఆత్రుతకొద్దీ ఒకరోజు ఆ అమ్మాయి గుడికి వెళ్ళగానే పెట్టె తెరిచి చూశారు. దాన్నిండా వారపత్రికల నుంచి కత్తిరించి దాచుకున్న సీరియల్‌ కాగితాలు భద్రంగా […]
Continue Reading
రచయిత్రి దర్భా వెంకట రమణికి నివాళి! ‘ నీ స్మృతి నా చిరస్మరణీయం రమణీ! – ఆర్.దమయంతి (బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి శ్రీమతి డి.వి.రమణి కి అక్షర నివాళి..) నాకు డి.వి. రమణి ఎలా పరిచయం అంటే – ఫేస్బుక్ ద్వారానే! నా పోస్ట్ లన్నిటికీ లైక్ కొట్టటడమే కాదు, అందమైన వ్యాఖ్యలతో స్పందించేవారు. నాకు ప్రత్యేకంగా అనిపించేవి ఆమె కామెంట్స్. ఆరంభంలో – చాట్ చేసేవారు. మెస్సెంజెర్లో అన్నీ సాహిత్య సంబంధిత విషయాలే వుండేవి. ‘సాహిత్యం’ అనే […]
Continue Readinghttps://www.youtube.com/watch?v=wZh8mCkaIKchttps://youtu.be/d8u3Wc_EFlU?si=qQUV6qXrOiIjf5ZPhttps://www.youtube.com/watch?v=YYN330Nkpqc రాగసౌరభాలు-4 (ఖరహరప్రియ రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి చెలులూ! ఈరోజు మీకు అత్యంత పురాతనమైన, వైదికమైన రాగాన్ని పరిచయం చేయబోతున్నాను. అదే ఖరహరప్రియ రాగం. అనేక జన్యరాగ సంతతి కలిగిన జనక రాగం, కచేరీలలో ముఖ్య భూమికను పోషించగల అపూర్వ రాగం యొక్క విశేషాలు తెలుసుకుందాం, నేటి సంచికలో. ఈ రాగం పుట్టుక గురించి అనేక కథలు ప్రచారంలో ఉన్నాయి. శాస్త్రకారులు కొందరు విభేదించినా కథలుగా తెలుసుకుందాం. దేవ, ప్రమథగణాలు చుట్టూ కూర్చొని ఉండగా, పరమశివుడు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-21 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఈ పెయింటింగ్ లోని నిండైన “తెలుగుదనం” తెలుగు వారిట్టే గుర్తుపట్టేయ గలరు. ఆ చీరకట్టు, నుదుటిన గుండ్రని బొట్టు, చందమామ వెన్నెల పడి ఆ చందమామ కన్నా నిండుగ మెరిసిపోతున్న పెద్ద కళ్ళతో అందమైన “వెలుగు” లాంటి తెలుగమ్మాయి. ఈ పెయింటింగ్ కి మూలంగా నేను తీసుకున్న పెయింటింగ్ వేసిన చిత్రకారుడు “ఉత్తమ్ కుమార్”. అప్పట్లో ఆంధ్రభూమి వారపత్రిక, ఆంధ్రభూమి దినపత్రిక ఆదివారం స్పెషల్ సంచికల్లో […]
Continue Readingస్వరాలాపన-36 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-16 సూక్ష్మజీవుల జన్యు శాస్త్రవేత్త – ఎస్తెర్లెడెర్‌బర్గ్ (1922-2006) – బ్రిస్బేన్ శారద విజ్ఞాన శాస్త్రంలో పరిశోధన, ఆటల్లో క్రికెట్, హాకీ లాటిది. అంటే, జట్టు అంతా కలిసి కట్టుగా గెలుపు కోసం శ్రమిస్తారు. తమ తమ వ్యక్తిగత విజయాలు, రికార్డుల మీది ఆశా, పరస్పరం వుండే స్పర్థలూ అన్నీ పక్కన పెట్టి జట్టు విజయం అనే ఒకే లక్ష్యం వైపు నడవాల్సి వుంటుంది. గెలుపు వల్ల వచ్చే కీర్తి ఎక్కువగా కేప్టెన్‌దే అయినా, జట్టు […]
Continue Reading
ప్రమద అధికారం… అనురాగం మధ్య వికసించిన ‘ఛాయ’ -పద్మశ్రీ అబ్బూరి ఛాయాదేవి గారి గురించి మొదటిసారి జర్నలిజం క్లాసులో మా మాస్టారు బూదరాజు రాధాకృష్ణ గారి నోట విన్నాను. 1992 నాటి సంగతి ఇది. ఆమెను ‘మహా ఇల్లాలు’ అన్నారాయన. ఆయన ఎవరినైనా ప్రశంసించారూ అంటే అది నోబెల్ బహుమతి కన్నా గొప్ప విషయం. అప్పటికి నాకు సాహిత్యంతో పరిచయం లేదు. తెలిసీ తెలియని వయసులో యద్ధనపూడి నవలలూ ఆ తర్వాత పోటీ పరీక్షలకు అవసరమైన ఏవో […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-3 (మాయామాళవగౌళ రాగం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి చెలులూ! సంగీతార్థులు మొదట నేర్చుకునే రాగం ఏమిటో తెలుసా? కర్ణాటక సంగీతం మాయామాళవగౌళ రాగంతో మొదలవుతుంది. ఈ రాగమే ఎందుకు ముందు నేర్పిస్తారు? ఈ పద్ధతిని ఏర్పరచిన వారు ఎవరు? ఈ రాగ లక్షణాలు, ఉపయోగాలు మొదలైన అంశాలను తెలుసుకుంటూ, ఈ రాగసౌరభాన్ని ఆఘ్రాణిద్దామా? ముందుగా ఈ రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుందాం. మాయామాళవగౌళ 72 మేళకర్తలలో 15వ రాగం. మేళకర్త అవటం వలన సంపూర్ణ రాగం. ఈ రాగంలో […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-20 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఈ పెయింటింగ్ చూడగనే ఠక్కున మదిలో మెదిలేది “వి. ఆర్. సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, విజయవాడ” కాలం, ఆ కాలేజి లో “కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్” డిగ్రీ చేస్తున్న నాలుగేళ్ళ పాటు గడచిన ఒంటరి పెయింటింగ్ ప్రయాణం, ఆ ప్రయాణం లో “పెయింటింగ్” మెటీరియల్ కోసం విజయవాడ బుక్ షాపులు మొత్తం గాలిస్తూ సరికొత్త దారులు వెతుకుతూ ముందుకి సాగిన వైనం. తొమ్మిదేళ్ళ వయసులో ఆరేళ్ళు ఇంటికి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-35 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-55 -గణేశ్వరరావు 62 ఏళ్ళ ఇటలీ దేశస్థుడు పీయర్ బాల్యం నుంచీ బొమ్మలు వేయడంలో ఆసక్తి కనబరిచే వాడు. తన ప్రతిభను పెంచుకోవలంటే పూర్తిగా కళకే అంకితం అవ్వాలని గ్రహించాడు. ప్రకృతి మధ్య గడపడానికి ఇష్టపడేవాడు, కొండాకోనలను చుట్టివచ్చేవాడు, గుహల్లోని రాళ్ళను పరిశోధించే వాడు. అది అతడి కళ పైన ప్రభావం చూపింది. నిజానికి అతడి చిత్రాల ఉపరితలాలు కొండ రాళ్ళ గరుకుతనాన్ని గుర్తు చేస్తాయి. దాని కోసం అతను తన కాన్వాస్ లపై పాల రాతి […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-16 పోరాడి ఓడిన ఇడానోడక్ (1896-1978) – బ్రిస్బేన్ శారద 2023 లో విడుదలై ప్రపంచమంతటా విజయ భేరి మ్రోగించి ఏడు ఆస్కార్ అవార్డులు కొట్టేసిన చిత్రం “ఓపెన్‌హైమర్”. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో “మన్‌హాటన్ ప్రాజెక్ట్” అన్న పేరుతో అణుబాంబును తయారు చేయడానికి సారథ్యం వహించిన శాస్త్రవేత్త “రాబర్ట్ ఓపెన్‌హైమర్” గురించిన చిత్రం అది. అణుబాంబు తయారీకి మూల సిద్ధాంతమైన “అణు విచ్ఛిన్నత” (Nuclear Fission) ప్రపంచ చరిత్రని మార్చేసిందనటంలో అతిశయోక్తి లేదు. అణు శక్తిని […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-15 కుష్టు వ్యాధి బాధితుల పాలిట దేవత ఏలిస్ బాల్ (1892-1916) – బ్రిస్బేన్ శారద “కుష్టు వ్యాధి” కొన్ని దశాబ్దాల క్రితం ఈ మాట వింటేనే ప్రజలు వణికిపోయేవారు. “మైక్రో బేక్టీరియం లెప్రే” అనే క్రిమి వల్ల సోకే ఈ వ్యాధికి అప్పట్లో మందే లేదు. ఈ వ్యాధి సోకిన వారిని అసహ్యించుకుని ఊరవతల వారి ఖర్మకి వారిని వదిలేసేవారు. ఇప్పుడు వైద్య శాస్త్రం ఎంతో అభివృద్ధి చెంది శక్తివంతమైన ఏంటీ-బయాటిక్ మందులు అందు బాటులోకి […]
Continue Reading
ప్రమద కథా సాహిత్యంలో విశిష్ట సంతకం- వాసిరెడ్డి సీతాదేవి -పద్మశ్రీ వృత్తిపరంగా చేసే కొన్ని పనులు వ్యక్తి గత జీవితాన్నీ ప్రభావితం చేస్తాయి. మనసుకి హత్తుకుపోయి మరువలేని జ్ఞాపకాలుగా మిగులుతాయి. ఒక్కోసారి మన వ్యక్తిత్వాన్నీ ప్రభావితం చేస్తాయి. నాకు అలాంటి ఓ అపురూప జ్ఞాపకం వాసిరెడ్డి సీతాదేవిగారి పరిచయం. 1992లో మొదటిసారి ఆమెను చూశాను. ఆ తర్వాత ఓ ఐదారుసార్లు కలిశానేమో! అందులో రెండుసార్లు ఈనాడు ‘వసుంధర కోసం, ఒకసారి ‘చతుర’ కథ వెనుక కథ శీర్షిక […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-2 (హంసధ్వని) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి || శుక్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజమ్ ప్రసన్నవదనం ధ్యాయేత్ సర్వవిఘ్నాప శాంతయే | అగజానన పద్మార్కం గజానన మహర్నిశమ్ । అనేకదంతం భక్తానాం ఏకదంత-ముపాస్మహే ॥ ఈ శ్లోకాలు పాడుకోకుండా ఎటువంటి కార్యక్రమాలు ప్రారంభం కావు అంటే అతిశయోక్తి కాదు. చెలులూ..! ఈ శ్లోకాలు మదిలో మెదలగానే, ఘంటసాల గారు తన గంభీర స్వరంతో ఆలపించిన “వాతాపి గణపతిం భజేహం” అనే కీర్తన జ్ఞప్తికి వచ్చింది కద? ఆ రాగమే […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-19 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ప్రతి మనిషికీ జీవితంలో ఎప్పుడో ఒకప్పుడు ఏదో ఒక విషయంలో తనకి తెలియని దాన్ని శోధించి తెలుసుకుని సాధించాలని పడే తపనా, చేసే ప్రయత్నాల వెంట కృషి తోడై తాననుకున్న దానికన్నా ఎక్కువగా సాధించిన సందర్భాలు కొన్నైనా ఉండి ఉంటాయి. వెనుదిరిగి చూసినపుడల్లా అప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో ఇది నేనే చేశానా అని అనిపిస్తూ అబ్బురపరుస్తూ ఆ సందర్భాలు గుర్తొచ్చినపుడల్లా మదిలో మళ్ళీ మళ్ళీ అద్భుతంగా సందడి చేస్తూనే ఉంటాయి. […]
Continue Readingస్వరాలాపన-34 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingరాగసౌరభాలు-1 (ఉపోద్ఘాతం) -వాణి నల్లాన్ చక్రవర్తి || యౌసా ధ్వని విశేషస్తు స్వరవర్ణ విభూషితః రంజకో జన చిత్తానాం సరాగః కథితో బుధైః || ఏ ధ్వని అయితే స్వరవర్ణములచే అలంకరించబడి, వినువారి మనసులను రంజింప చేస్తుందో అదే సురాగము అని ఆర్యోక్తి. నెచ్చెలులూ! ఇవాళ మనం రాగం గురించిన విశేషాలు, ఎక్కువగా థియరీ జోలికి పోకుండా, తెలుసుకుందాం. వచ్చే నెల నుంచి ఒక్కొక్క రాగం తీసుకుని ఆ రాగ లక్షణాలు తెలుసుకుంటూ ఆ రాగం ప్రత్యేకతలు, […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-18 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఇంకా ఓనమాలు కూడా దిద్దలేదు, అప్పుడే మహాగ్రంధం రాసెయ్యాలన్న తపన అన్నట్టుగా ఉండే రోజులవి, నా బొమ్మల జీవితంలో. ఒక అందమైన దృశ్యం ఏదైనా పత్రికలోనో, క్యాలెండర్ లోనో కనిపిస్తే చూసి పరవశించిపోవటమే కాదు, దాన్ని నా చేత్తో అచ్చం అలాగే అచ్చుగుద్ది మరింతగా మైమరచిపోవాలనే తపన. గ్రాఫైట్ పెన్సిల్ తో బూడిద రంగు బొమ్మల నుంచి, ఇంక్ తో బ్లాక్ అండ్ వైట్ బొమ్మలు […]
Continue Readingస్వరాలాపన-33 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-54 -గణేశ్వరరావు చూశారా ఈ చిత్రాన్ని? అగస్తీనా నిజంగా అందంగా ఉందా? మీలో సౌందర్య భావాన్ని కలుగజేస్తోందా? ఇది సుప్రసిద్ధ చిత్రకారుడు విన్సెంట్ వాంగో వేసిన చిత్రం అని తెలిసినప్పుడు మన అభిప్రాయం మారుతుందా? కళలకు స్థిరమైన విలువ ఉంటుందా? టిప్పు సుల్తాన్ ఆయుధాలు, నెపోలియన్ టోపీ కొన్నికోట్లకు అమ్ముడయ్యాయి; అభిమానులు కట్టిన ఆ వెల, వాటి అసలు విలువేనా? ఇలాటి అదనపు విలువలకు ప్రమాణాలు ఏమిటి? ఈ నేపథ్యంలో ఒక ఆసక్తికరమైన […]
Continue Reading
సర్వసంభవామ్ – 3 -సుశీల నాగరాజ తిరుమల కొండ…ఇది కట్టెదుర వైకుంఠము! అనేక మహిమల ఆలవాలము!! భారతీయులందరి విశ్వాసాన్ని చూరగొన్న ఆరాధ్య దైవం ఏడుకొండలవాడు! వేదములే శిలలై వెలసిన కొండ తిరుమలకొండ! సర్వ భారతీయ మత శాఖలు అందరూ తమవాడిగా, తమకు ఆరాధ్యుడుగాభావించే తిరుమలేశుడు భారతీయుల విశ్వాసానికి ప్రతీకగా నిలిచాడు.! భావములోనూ బాహ్యము నందునూ!!! ఎవరికి వారికి ఎన్నెన్ని స్వానుభవాలున్నా కార్య నిర్వహణాధికారిగా ప్రసాద్ గారి అనుభవాల సమాహారం ప్రత్యేకమై ‘సర్వసంభవామ్’ పేరిట సంతరించుకోవడం వెనుక… నాహం […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-14 జాత్యహంకారాన్ని అధిగమించి దూసుకెళ్ళిన రాకెట్టు-కేథెరిన్ జాన్సన్ (1918-2020) – బ్రిస్బేన్ శారద “ఫిగర్” అనే మాటకు ఆడపిల్ల అనే చవకబారు అర్థం ప్రారంభమై కొన్నేళ్ళయినా, నిజానికి “ఫిగర్” అనే మాటకి అంకె లేదా సంఖ్య అనే అర్థాలు కూడా వున్నాయి. 2017లో విడుదలైన “హిడెన్ ఫిగర్స్” (Hidden Figures) అనే సినిమా చూసినప్పుడు నాకందుకే భలే సంతోషంగా అనిపించింది. “ఫిగర్స్” అనే మాటను ఈ కథలోని ముగ్గురు స్త్రీ శాస్త్రవేత్తలను ఉద్దేశించి వాడారు. గణిత శాస్త్రంలోనూ, […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-13 ఆస్ట్రేలియాలో మొట్ట మొదటి మహిళా ప్రొఫెసర్ – డోరొతీ హిల్ (1907-1997) – బ్రిస్బేన్ శారద నేను పని చేసే యూనివర్సిటీ ఆఫ్ క్వీన్స్‌లాండ్‌లో మా బిల్డింగ్ పక్కనే డోరోతీ హిల్ ఇంజినీరింగ్ ఎండ్ సైన్సెస్ లైబ్రరీ (Dorothy Hill Engineering and Sciences Library) వుంటుంది. ఆసక్తితో డోరొతీ హిల్ గురించి వివరాలు సేకరించాను. వైజ్ఞానిక శాస్త్రాల్లో పని చేయడమంటే పరిశోధన పైన ఆసక్తి, ప్రశ్నలకు సమాధానా లు తెలుసుకోవాలనే జిజ్ఞాసా, ప్రకృతి పైన […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-17 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం సాగర సంగమం – నాకు అమితంగా నచ్చిన అత్యుత్తమ తెలుగు చిత్రం. ఏదైనా ఒక కళాత్మకమైన పనితనాన్ని పరిశీలించి చూస్తే ఎక్కడోక్కడ ఏదో ఒక చిన్నపాటి లోపం, లేదా ఇంకాస్త మెరుగ్గా చేసుండొచ్చు అన్నవి కనిపించకపోవు. ఎక్కడా ఏ మాత్రమూ మచ్చుకైనా వంక పెట్టలేని పనితీరు మాత్రమే “పరిపూర్ణత్వం” అన్న మాటకి అర్ధంగా నిలుస్తుంది. ఒక్క మనిషి చేసే ఒక పనిలో “పరిపూర్ణత” ని తీసుకురావటం […]
Continue Readingస్వరాలాపన-32 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingసర్వసంభవామ్ – 2 -సుశీల నాగరాజ చాలా కుతూహలం ! FB లోనే అనుకుంటాను ఈ పుస్తకంలోని రెండు ఆర్టికల్స్ గురించి చదివినట్లు గుర్తు. వాటి గురించి ఆ రోజే నేనూ నా స్నేహితురాలు మాట్లాడుకున్నాము . స్నేహితురాలు మళ్ళీ పుస్తకం గుర్తుచేసి చదవండి అని చెప్పింది. పుస్తకం చాలా మంది చేతులు మారినందుకు , బైండు చేయించారు. చివర్లు లాగి లాగి చదవాల్సి వచ్చింది. చిన్న అక్షరాలు వేరే. మనసు పరిగెత్తినా అక్షరాలు పరిగెత్త లేకపోయాయి. […]
Continue Reading
ప్రమద న్యాయవాద శక్తి అంజలి గోపాలన్ -నీలిమ వంకాయల అంజలి గోపాలన్ మానవ హక్కుల పరిరక్షణ, సామాజిక న్యాయరంగంలో ప్రముఖంగా చెప్పుకోవలిసిన వ్యక్తి. అట్టడుగు వర్గాల వారి హక్కుల కోసం వాదించడంలో ఆమె అచంచలమైన నిబద్ధత కలిగిన న్యాయవాదిగా ప్రత్యేక గుర్తింపు పొందారు. చెన్నైలో అక్టోబర్ 10, 1957న జన్మించిన గోపాలన్ సమాజంలో సానుకూల మార్పు కోసం తన జీవితాన్ని అంకితం చేశారు. […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-12 చెరుకుగడలో తీపిని పెంచిన వృక్ష శాస్త్రవేత్త- డాక్టర్ జానకి అమ్మాళ్ (1897-1984) – బ్రిస్బేన్ శారద ప్రపంచంలో చెరుకు ఉత్పత్తిలోనూ, వినియోగంలోనూ భారతదేశానిదే అగ్రస్థానం. అయితే, ఇరవయ్యవ శతాబ్దపు మొదటి వరకూ భారతదేశం (అప్పుడు ఆంగ్లేయుల పాలనలో వుంది) చెరుకుని పాపా న్యూగినీ, ఇండోనేషియా, జావా, వంటి దేశాల నుంచి దిగుమతి చేసుకునేది. అక్కడ పెరిగే చెరుకు తీపి దనం పరంగా, నాణ్యత పరంగా ఉత్తమమైనది. […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-16 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం రాయటం నేర్చిన ప్రతి ఒక్కరూ ఎపుడో ఒకపుడు ఏదో ఒక రేఖాచిత్రం గీసే ఉంటారు. ఒక మనిషినో, పువ్వునో, చెట్టునో, కదిలే మేఘాన్నో, ఎగిరే పక్షులనో, నిండు చందమామనో, లేదా రెండు కొండల మధ్యన పొడిచే సూర్యుడినో. రేఖాచిత్రాలే గుహల్లో వెలుగు చూసిన మొదటి మానవ చిత్రాలు. ఎలాంటి బొమ్మల ప్రక్రియ అయినా మొదల య్యేది ఒక చిన్న రేఖతోనే. సంతకం కింద తేదీ వెయ్యని […]
Continue Readingస్వరాలాపన-31 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-53 -గణేశ్వరరావు ఫోటోగ్రఫీ అంటే కేవలం ఫోటోలు తీయడం కాదు, ‘అదొక సృజనాత్మక ప్రక్రియ, అనుభూతి.. అనుభవం, ప్రేరణ, ఉద్వేగం.. ఇది కళ, ఇది జీవితం! ఈ రకం ఫొటోగ్రఫీలో – ఆలోచన నుంచి ఆచరణ వరకూ అన్నిటినీ ఆస్వాదిస్తాను’ అంటాడు. మైకేల్. మైకేల్ డేవిడ్ ఆడమ్స్ న్యూ యార్క్ లో పేరు పొందిన ఫ్యాషన్ & ప్రకటనల ఫోటోగ్రాఫర్. అండర్ వాటర్ ఫోటోగ్రఫీలో ఆయన తర్వాతే మరెవరినైనా చెప్పుకోవాలి. ఆయన […]
Continue Readingసర్వసంభవామ్ – 1 -సుశీల నాగరాజ ఈ మద్యనే డాక్టర్ పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డిగారు అనువాదం చేసిన ‘విరాట్’ పుస్తకం చదివి రివ్యూ రాశాను. కర్మణ్యేవాధికారస్తే మా ఫలేషు కదాచన | ‘నువ్వు కర్మ చేయడానికి మాత్రమేగానీ, ఆ కర్మఫలానికి అధికారివి కాదు! దేనినైతే మనం “ధర్మం” అనుకుంటున్నామో ఆ ధర్మం నిర్వర్తిస్తూనే ఉండాలి. “ధర్మో రక్షతి రక్షితహః” ‘సర్వసంభవామ్’ పుస్తకం గురించి రాసేందుకు ముందు . నేను పుట్టిపెరిగిన నేపథ్యం […]
Continue Reading
ప్రమద అగ్ని పుత్రి – టెస్సీ థామస్ -నీలిమ వంకాయల “మిసైల్ ఉమెన్ ఆఫ్ ఇండియా” గా పిలువబడే డాక్టర్ థెస్సీ థామస్ భారత దేశ ప్రజలంతా ప్రపంచం ముందు ధైర్యంతో, గర్వంగా నిలబడేటట్లు మిస్సయిల్స్ తయారు చేసిన శాస్త్రవేత్త. ఏరోస్పేస్ ఇంజనీర్ అయిన టెస్సీ భారతదేశ క్షిపణి సాంకేతికతను గణనీయంగా అభివృద్ధి చేయడంలో విశేష కృషి చేసారు. భారత రక్షణ పరిశోధన రంగం లో అద్బుత విజయాల కోసం […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 48 నిర్మలాకాశం –పద్మ కవిత్వం – శిలాలోలిత ‘వికసించిన ఆకాశం’- ఉప్సల పద్మ రచించిన కవిత్వం. పద్మకు కవిత్వం అంటే ప్రాణం. టీచర్ గా ప్రస్తుతం మిర్యాలగుడాలో పనిచేస్తూ, బోధన పట్ల వున్న ఆసక్తి వల్ల 3 సార్లు ఉత్తమ ఉపాధ్యాయురాలిగా ఎన్నికైంది. పిల్లలతో కవిత్వాన్ని రచింపజేస్తూ, ప్రోత్సాహపర్చడమే కాక, సంకలనాన్ని కూడా తీసుకొని వచ్చింది. కథలను రాయించింది. తానే ఒక ఉత్సాహతరంగమై, తన శక్తికి […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-15 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మనిషి పుట్టుకతోనే చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల్నీ, మనుషుల్నీ, జీవుల్నీ చూసి అర్ధం చేసుకోవటం, చదవటం, నేర్చుకోవటం మొదలవుతుంది. మాటా, నడవడికా, ఆచరణా ఇవన్నీ పరిసర ప్రభావాలతోనే మొదలయ్యి నిత్యం ప్రభావితమవుతూ కొంచెం కొంచెం నేర్చుకుంటూ మెరుగులు దిద్దుకుంటూనే ముందుకి సాగిపోతూ ఉంటాయి. ఎంత నేర్చు కున్నా, ప్రతిరోజూ ఏదో ఒకటి, ఎంతో కొంత, కొత్తదనం ఎదురు కాకుండా ఉండదు. రోజూ ఉదయించే సూర్యుడూ ఆకాశంలో ప్రతి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-30 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
చిత్రం-52 -గణేశ్వరరావు ‘పుష్పాలంకరణ’ కోసం అన్ని ప్రదేశాల్లో ప్రత్యేకంగా కొన్ని సంస్థలు ఉన్నాయి. . మీరు కోరుకున్న పద్ధతిలో పూలతో వేదికను …పెళ్ళి కూతుర్ని అలంకరిస్తారు, సందర్భానుసారంగా పూలతో ఏ అలంకరణ అయినా ఏర్పాటు చేస్తారు. ఈ సంస్థల సృజనాత్మక శక్తికి పరిమితి లేదు, రక రకాల రంగు రంగుల పూలను ప్రత్యేకంగా ఏర్చి కూర్చి ఒక కొత్త అందాన్ని కళ్ళ ముందు నిలబెడతారు. నవ్యతతో అందరినీ అవి ఆకర్షిస్తాయి. పూలు చెట్టుకి అందాన్నిస్తాయి, కోసిన పూలను […]
Continue Reading
జెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-17 -కల్లూరి భాస్కరం ‘కావర పడితే మావురానికి వెళ్ళు’ అని, తెలంగాణలో ఉన్న ఒక సామెతను ప్రస్తావించి రాంభట్ల ఒక ముచ్చట చెప్పుకుంటూవచ్చారు. ఆదిలాబాద్ జిలాల్లోని మాహూరు ఒక శక్తిక్షేత్రం. అక్కడి దేవతను మాహూరమ్మ-మావూరమ్మ-మావురమ్మ-మారెమ్మ అంటారు. అక్కడి అర్చకులను మారెమ్మకాపులనీ, ‘నెత్తురు కోతలవాళ్ళ’ని కూడా అంటారు. మాహూరమ్మ ప్రతిమ ఉన్న ఒక చిన్నమందిరాన్ని ఒక యువతి తలకెత్తు కుంటుంది. జనపనారతో జడలాగా అల్లిన ఒక కొరడాలాంటి సాధనంతో ఒక వ్యక్తి తన అర్ధనగ్న […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-11 వృక్ష-రసాయన శాస్త్రవేత్త ఆషిమా ఛటర్జీ (1917-2006) – బ్రిస్బేన్ శారద ఆయుర్వేదం, యునాని వంటి వైద్య పద్ధతులకి భారతదేశం పుట్టినిల్లు. మొక్కలు, వృక్షాలూ, ఆకులూ, వేర్లూ, అన్నిటిలో మనిషులకొచ్చే చాలా రుగ్మతలకి మందులున్నా యని ఈ వైద్య విధానాలు నమ్ముతున్నాయి. అయితే ఆయుర్వేదం లాటి వైద్యవిధానా లు ఏ మొక్కా, లేక ఏ ఆకు ఏ జబ్బు నయం చేస్తుందో చెప్పగలవే కానీ, ఆయా ఆకుల్లో వున్న రసాయనాలకూ, వాటి లక్షణాలకూ వున్న సంబంధాన్ని […]
Continue Reading
ప్రమద వహీదా రెహ్మాన్: భారతీయ సినిమా ఐకాన్ -నీలిమ వంకాయల నటి వహీదా రెహ్మాన్ దయకు, గాంభీర్యానికి మారుపేరు. విశేషమైన ప్రతిభకు నిలువెత్తు దర్పణం. భారతీయ చలనచిత్రంలో అగ్రగామిగా నిలిచిన అతికొద్ది మందిలో ఒకరు. ఐదు దశాబ్దాల పాటు చిత్ర పరిశ్రమలో సాగిన ఆమె ప్రయాణం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న సినీ ఔత్సాహికుల హృదయాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయింది. ఫిబ్రవరి 3, 1938న భారతదేశంలోని హైదరాబాద్‌లో జన్మించిన వహీదా రెహ్మాన్ జీవితం […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 47 రావి దుర్గాప్రసన్న- మనోతరంగాలు – శిలాలోలిత రావి దుర్గాప్రసన్న రాసిన తొలి కవితా సంకలనం ‘మనోతరంగాలు’. ఇది 2017 లో వచ్చింది. ఒక లాయర్ కవిత్వం రాస్తే ఎలా ఉంటుందో మనమే కవితల్లో చూడవచ్చు. 1984 నుంచి మొదలైన కవిత్వ ప్రచురణ ఇప్పటి వరకు కొనసాగుతూనే ఉంది. సమాజం పట్ల ఒక స్పష్టమైన అవగాహన ఉండటంతో జీవితపు మరో ముఖం ఈమె కవిత్వం అని చెప్పాలి. వివిధ అంశాల పైన ఎప్పటికప్పుడు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-14 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మొట్ట మొదటి అనుభూతి, తీపైనా, చేదైనా, ఏదైనా జీవితంలో ఎన్నటికీ మరచి పోలేము, ఎప్పటికీ మదిలో పదిలంగా ఉండిపోతుంది. చిన్నప్పడు తిరిగిన పరిసరాలు, మసలిన మనుషులు అయితే మరింత బలంగా మదిలో ముద్ర పడిపోతాయి. నేను పుట్టిన ఊరు “కావలి”, నెల్లూరు జిల్లా, చిన్న పట్టణం. అమ్మమ్మ వాళ్ళ ఊరు, అమ్మ కూడా అక్కడే పుట్టింది. కానీ నా ఊహ తెలిసే నాటికి నాన్న “బుచ్చి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-29 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
ఒక్కొక్క పువ్వేసి-27 ఆధునిక తొలి స్త్రీవాద పద్య కవయిత్రి -జూపాక సుభద్ర కవయిత్రి తిలక, అభినవ మొల్ల బిరుదులు, హంస, కీర్తి పురస్కారాల గ్రహీత, ప్రధమ స్త్రీవాద ప్రబంధ కర్త, నూతన పోకడల ప్రయోగశీలి, సాహితీ సామ్రాజ్య పట్టపు రాణి, అక్షరవాణి, కవితల బాణి కొలకలూరి స్వరూపరాణి. (పుట్టింటి పేరు నడకుర్తి రత్నజా స్వరూప రాణి). పద్య కవిత్వంలో దిట్ట. గేయ కవిత్వం హైకూలు, రుబాయిలు, ద్విపద కావ్యాలు, గజల్స్, పౌరాణిక నృత్య నాటికలు, పరిశీలన గ్రంధాలు, […]
Continue Reading
చిత్రం-51 -గణేశ్వరరావు ఎనభైవ దశకంలో సావిత్రి అనే ఒక చిత్రకారిణి మద్రాస్ లో ఉండేది. ఆమె వృత్తి రీత్యా బ్యాంకు ఆఫీసర్. ఆమె హాబీ చిత్రకళ. ఆమె ప్రత్యేకత నగ్న చిత్రాలను గీయటం, ఆ నగ్న చిత్రాలు తనవే కావడం. కొంత కాలం క్రితం వార్తలలోకి ఎక్కిన వ్యక్తీ – ఇంద్రాణి ముఖర్జీ. ఆమె తన సొంత కూతురిని అందరికీ చెల్లెలిగా పరిచయం చేసేది. Tamara de Lempicka అనే సుప్రసిద్ధ చిత్రకారిణి సావిత్రి, ఇంద్రాణి చేసిన […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-16 -కల్లూరి భాస్కరం మిత్రులు వృద్ధుల కల్యాణరామారావుగారు ఈమధ్య నాకు ఫోన్ చేసి పశ్చిమాసియా-భారత్ సంబంధాల గురించి మరో ముచ్చట చెప్పారు. ఈ వ్యాసభాగానికి అదే తగిన ఎత్తుగడ అని నాకు తోచింది. ఖురాన్ వింటుంటే తనకు సామవేదం వింటున్నట్టు అనిపించిందని ఆయన అన్నారు. అదే సంగతిని చెప్పిన ఒక పుస్తకం తను చదివాననీ, పేరు గుర్తులేదనీ అన్నారు. ఈ మాట వినగానే నా ఆలోచనలు వెంటనే రాంభట్ల కృష్ణ మూర్తి గారి […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-10 మొట్ట మొదటి ఈజిప్షియన్ మహిళా శాస్త్రవేత్త సమీరా మూసా (1917-1952) – బ్రిస్బేన్ శారద అణు ధార్మిక శక్తి (న్యూక్లియర్ ఎనర్జీ) వల్ల ప్రపంచానికి రాబోయే పెను ముప్పుల గురించీ అందరికీ కొంతవరకైనా తెలుసు. ఆ మధ్య విడుదలైన ఒపెన్‌హైమెర్ చిత్రం అణు బాంబు తయారీ, మాన్‌హాటన్ ప్రాజెక్ట్ గురించీ చర్చించింది. అయితే అణు ధార్మికతకు వైద్య శాస్త్రంలో ఎన్నో ప్రయోజనాలున్నాయి. ఈ ప్రయోజనాలని “న్యూక్లియర్ మెడిసిన్” అని పిలుస్తారు. కేన్సర్ చికిత్స […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 46 శశికళ – శిలాలోలిత తన్నీరు (వాయుగండ్ల) శశికళ కొత్త కవయిత్రి . ఈమె నెల్లూరు జిల్లా నాయుడుపేట వాస్తవ్యురాలు. ‘సాంఘిక సంక్షేమ గురుకుల కళాశాల’ లో గణిత లెక్చెరర్ గా ప్రస్తుతం పనిచేస్తోంది. ఈమె కవితలు, కధలు, సాక్షి, నేటినిజం, సాహిత్యకిరణం, రమ్యభారతి, విశాలాక్షి వంటి పత్రికల్లో చాలా చోట్ల కనిపిస్తాయి. ఫేస్ బుక్ లో, ఆమె వాల్ మీద చాలా కవితలొచ్చాయి. సమయం […]
Continue Reading
ప్రమద డాక్టర్ ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి -నీలిమ వంకాయల డాక్టర్ ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి భారతదేశ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయిన ప్రముఖ వ్యక్తి. ఆమె జీవితం వజ్ర సంకల్పం, సమాజ పురోగతి పట్ల అచంచలమైన నిబద్ధతకు ఆమె నిదర్శనం. సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబ నేపథ్యం: తమిళనాడులో జూలై 30, 1886న జన్మించారు. ఆమె సాంప్రదాయ, లింగ వివక్షత చూపే సమాజంలో జన్మించినప్పటికీ ఆ అడ్డంకులను అధిగమించాలానే తపనతో పోరాడారు.ఆమె ప్రయాణం అసాధారణమైన విద్యా […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-13 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం చిన్నప్పటి నుంచీ కాయితాలంటే భలే ఇష్టం ఉండేది. పుస్తకాలంటే తెలీని పిచ్చి ఉండేది. ఏ పుస్తకం దొరికినా పూర్తిగా తిప్పందే మనసు ఊరుకునేది కాదు. నచ్చిన బొమ్మలున్న పుస్తకం అయితే ఇంక ఎన్ని గంటలైనా, ఎన్ని సార్లైనా తిప్పుతూ ఉండి పోయేవాడిని. క్వాలిటీ ఉన్న పేపర్ తో మంచి ఫాంట్ ఉన్న ప్రింట్ అయితే మహా సంతోషం వేసేది. ఏ ఊర్లో ఉన్నా లైబ్రరీలకి వెళ్ళి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-28 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-15 -కల్లూరి భాస్కరం హరప్పా సీళ్లపై ఉన్న చిత్రాల ద్వారా లిపిని చదవడానికి ప్రయత్నించిన హ్రోజ్నీ, ఆ సీళ్లను దేవతలకు అంకితం చేసిన తాయెత్తు (amulet) లన్నాడు. వాటి పై ఉన్న దేవతలకు, పశ్చిమాసియాలోని దేవతలతో ఉన్న పోలికలను బట్టీ; హిట్టైట్ చిత్ర లిపి ఆధారంగానూ హరప్పా లిపిని గుర్తించడానికి కసరత్తు చేశాడు. ఆ క్రమంలో, విష్ణువు ని, శివుని, దుర్గను, ఇంద్రుని -హిట్టైట్ దేవతల ప్రతిరూపాలుగానూ; చంద్రుని, ఉషస్ ను, అప్సరస […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-9 తారా పథంలోకి దూసుకెళ్ళిన ఖగోళ శాస్త్రవేత్త- బియెట్రిస్హిల్ టిన్స్‌లే (1941-1981) – బ్రిస్బేన్ శారద నేను ఈ శీర్షికన మహిళా శాస్త్రవేత్తల గురించి వ్రాయడం మొదలు పెట్టినప్పుడు ప్రపంచంలోని అన్ని ఖండాల నుంచి కనీసం ఒక్కొక్కరినైనా పరిచయం చేయాలని అనుకున్నాను. ఎందుకంటే ప్రపంచంలోని ఏ మూలనైనా, వివక్ష స్వరూపాలు ఎటువంటివైనా, దానికి ఎదురుతిరిగి అనుకున్నది సాధించేవారి వ్యక్తిత్వాలూ, తీరు తెన్నులూ ఒకేలాగుంటవి. ఆ క్రమంలో ఐరోపా, అమెరికా, భారత్, ఆస్ట్రేలియా ముగించి న్యూజీలాండ్ వైపు […]
Continue Reading
ప్రమద రోజు కూలీ నుండి పిహెచ్. డీ వరకు చేరుకున్న సాకే భారతి -నీలిమ వంకాయల మొక్కవోని దీక్షకు నిలువుటద్దమే సాకే భారతి . పేదరికం, అనారోగ్యం, రెక్కాడితే గానీ డొక్కాడని దినచర్య. వీటినన్నింటిని అధిగమించి ఈమె ఉన్నత విద్యను అభ్యసించిన విధానం ప్రతీ ఒక్కరికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తుందనటంలో సందేహం లేదు. అలుపెరగని శ్రమకు, సన్నగిల్లని పట్టుదలను కలిపి చేసిన విజ్ఞానమథనంతో ఆమె డాక్టరేట్ పట్టా తీసుకుంది. ఉన్నత చదువులు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-12 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం ఆర్ట్ పై ఉన్న ఇష్టం, నేర్చుకునే వీలు లేక, పత్రికల్లో ఆర్టిస్ట్ లు వేసే ఇల్లస్ట్రేషన్స్ బొమ్మల్నీ, ఫొటోల్నీ చూసి వేస్తూ, స్వీయ సాధనలో ఒక్కొక్క అడుగూ పడుతూలేస్తూనే ముందుకి వేస్తూ, అలా పెన్సిల్ డ్రాయింగ్స్, బాల్ పాయింట్ పెన్ స్కెచెస్ దాటి, ఫౌంటెన్ పెన్ ఇంక్, వాటర్ కలిపి బ్రష్ తో బ్లాక్ అండ్ వైట్ పెయింటింగ్ లా అనిపించే బొమ్మలూ దాటి, కేమెల్ […]
Continue Readingస్వరాలాపన-27 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-14 -కల్లూరి భాస్కరం ఈ వ్యాసపరంపరను చదువుతున్న క్రమంలో మిత్రులు బి.పి. పడాలగారు కొన్ని రోజుల క్రితం నాలుగు ప్రశ్నలను ముందుకుతెచ్చారు. “హరప్పా, మొహంజెదారో, లోథాల్ నాగరికతా జనాలు ఆర్యులు కారనుకుంటే మరి ఎవరు? వారు స్థానిక సంస్కృతికి చెందినవారా? ఆ తర్వాత వారికి ఏమైంది? వారికి చెందిన ఎలాంటి చిహ్నాలు, సంప్రదాయాలు ఇప్పటికీ మిగిలి ఉన్నాయి?” అనేది వాటిలో మూడవది. కిందటి వ్యాస భాగం ముగిసిన ఘట్టం నుంచి ఈ వ్యాసభాగాన్ని […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 45 నిప్పుల వానలో వర్షపుఋతువు – స్వయంప్రభ – శిలాలోలిత నా అక్షరాలు కన్నీటి భాష్పాలు కాదు పోరాడమని చెప్పే విస్ఫు లింగాలు నా అక్షరాలు దీన స్వరాలు కాదు చైతన్యాన్ని పెంచే ధిక్కార స్వరాలు నా అక్షరాలు కల్లోలాల జల ప్రళయాలు కావు ప్రేమైక్య జీవన స్వప్నాలు నా అక్షరాల స్తోత్రాలు కావు మనో రుగ్మతలకు ఔషధాలు నా అక్షరాల పద్మవ్యూహాలు కావు చీకటిని చీల్చుకొచ్చి క్లిష్ట చిక్కుముడులను విప్పే ఉషోదయాలు […]
Continue Reading
ఒక్కొక్క పువ్వేసి-26 చుండూరు నెత్తుటి నేరం -జూపాక సుభద్ర చుండూర్ హత్యాకాండ మీద వచ్చిన అన్యాయం తీర్పు పట్ల ఉద్యమ శక్తులు, ఉద్యమ సంఘాలు, ముఖ్యంగా హత్యాకాండ బాధితులు దళిత సంఘాలు న్యాయవ్యవస్థ ల పట్ల తీవ్రమైన అసంతృప్తికి లోనయ్యారు. తీర్పుపట్ల ఆగ్రహం, ఆవేశంతో కూడిన నిరసనలు తెలియజేసారు. సరియైన సాక్ష్యాలు లేవని కేసు కొట్టేయడం జరిగింది. కారంచేడు జరిగిన (1985) ఆరు సంవత్సరాలకు చుండూరు హత్యాకాండ జరిగింది.గుంటూరు జిల్లా చుండూర్ గ్రామంలో రెడ్లు మాలపల్లి మీద […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-8 వృక్ష శాస్త్రవేత్త ఇసాబెల్ క్లిఫ్‌టన్ కూక్‌సన్ (1893-1973) – బ్రిస్బేన్ శారద ఏ ప్రాంతంలో ఏ శాస్త్రం వృద్ధిలోకొస్తుందన్నది ఆ ప్రాంతపు భౌగోళిక, నైసర్గిక స్వరూపాల పైన ఆధారపడి వుంటుంది కాబోలు. ఆస్ట్రేలియా విశాలమైన భూ భాగం. రకరకాల వృక్షాలకీ, పశుపక్షజాతులకీ ఆలవాలం. సహజంగానే ఆస్ట్రేలియాలో వృక్ష శాస్త్రంలో చాలా పరిశోధనలు జరిగాయి. అందులోనూ దాదాపు ఇరవయ్యో శతాబ్దం మొదటి వరకూ ఆస్ట్రేలియాలో జనావాసం చాలా తక్కువ. అందువల్ల అడవులూ, చెట్లూ, పక్షులూ, జంతువులూ యథేచ్ఛగా […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 44 ధిక్కార స్వరం – సుధా మురళి – శిలాలోలిత ఈ సారి మరో కొత్త కవయిత్రి సుధామురళి పరిచయం. ఫేస్బుక్ మిత్రులందరికీ పరిచితురాలు. ఇన్నాళ్ళు నివురుగప్పిన నిప్పులా ఉన్న సుధ ఇప్పుడే మండే సూర్యుని వేడిని, వెలుగును వెళ్ళగక్కుతోంది. ఇప్పటి వరకు దాదాపు 300 కవితలు, 10 వరకు కథలు, కొన్ని సమీక్షలు రాశారు.వృత్తిరీత్యా గణిత అధ్యాపకురాలు. […]
Continue Reading
బాలల హక్కుల ఛాంపియన్ మరియు బాల కార్మిక వ్యతిరేక ఉద్యమకారిణి – డా. శాంత సిన్హా -నీలిమ వంకాయల పరిచయం: డా. శాంత సిన్హా ప్రముఖ భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త. బాలల హక్కుల కోసం, ముఖ్యం గా బాలకార్మికుల రక్షణ కొరకు పోరాడిన న్యాయవాది. తన జీవితాంతం, బాల కార్మికుల ను రక్షించడానికి, పునరావాసం కల్పించడానికి అవిశ్రాంతంగా కృషి చేసింది. ప్రతి చిన్నారికి విద్యను పొందేందుకు, గౌరవప్రదమైన జీవితాన్ని గడపడానికి అవకాశం కల్పించేలా చూసింది. ఈ వ్యాసం […]
Continue Readingస్వరాలాపన-26 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-13 -కల్లూరి భాస్కరం ఇప్పటి మన అనుభవానికీ, 29వేల నుంచి 14వేల సంవత్సరాల వెనకటి కాలంలో జీవించిన వ్యక్తుల అనుభవానికీ మధ్య ఒక మౌలికమైన తేడా ఉంది. వాతావరణంతెచ్చిన తేడా అది. భారత ఉపఖండంలో 45వేల సంవత్సరాల క్రితం సూక్ష్మశిలా యుగపు (మైక్రోలిత్స్) ఆనవాళ్ళు కనిపించగా, 35వేల సంవత్సరాల క్రితం నాటికి అవి అన్ని చోట్లకూ విస్తరించాయి. ఆఫ్రికా నుంచి భారత్ కు ఆధునికమానవులు వలస వచ్చేనాటికి ఇక్కడ ఉన్న ప్రాచీన రకం […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-11 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం “నీ నును పైటను తాకిన చాలు…గాలికి గిలిగింత కలుగునులే…” ఈ తెలుగు పాటలోని సి.నా.రె. గారి పదాలతో అప్పుడు నేను చదువుతున్న “విజయవాడ సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి లిటరసీ క్లబ్ బోర్డ్” లో రెండు రోజులు మెరిసి మురిసిన ఈ పెయింటింగ్ నా బొమ్మల్లో ఓ ప్రత్యేకం. ఈ పెయింటింగ్ లో కనిపించే నలుపుతెలుపుల్లోకి తొంగి చూస్తే అప్పుడే 34 యేళ్ళ జీవితం […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-25 అలీసమ్మ హత్య కేసు ఎక్కడ ఏమైంది ? -జూపాక సుభద్ర కారంచేడు రుధిర క్షేత్రం భారతదేశ కులవాస్తవిక కౄరత్వానికి సాక్ష్యము. కారం చేడులో ఆధిపత్య కులంచే చంపబడిన అమరుల స్పూర్తి దినం 17-7-1985. కారం చేడులో కమ్మ కుల దురహంకారం మాదిగలను వూచకోత కోసిన దుర్దినమ్. యిది జరిగి యిప్పటికి ముప్పయెనిమిదేండ్లు (38) గడిచింది. కారంచేడు దురంతాలు భారతదేశం లో మొదటిది కాదు, చివరిది కాదు. ఆధిపత్యకుల హత్యలు అనేకం జరిగినయి, జరుగు తున్నయి. […]
Continue Reading
చిత్రం-50 -గణేశ్వరరావు ఇది ఒక అపురూప నీటి రంగుల చిత్రమా? Iceland ఫోటో యా? ఫోటో అయితే, ఎక్కడ తీశారు? స్విట్జర్లాండా? ఇండియాలో ఇలాటి దృశ్యాలు ఉన్నట్టు లేవే! కంగారు పడకండి. ఇది అచ్చంగా ఫోటో యే! ఇండియాలో తీసిందే .. అంతే కాదు, మన కడపలో తీసిందే, తెలుగు గంగ ఫొటోయే! ఇంత అద్భుతమైన ఫోటో ఎవరు తీసారు? ఆగండి, ఆలోచించండి.. ప్రకృతి దృశ్యాలను కెమెరాలో బంధించడం ఒక పెద్ద […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-7 కెనెడాకి చెందిన మొదటి మహిళా శాస్త్రవేత్తహేరియట్బ్రూక్స్ (1876-1933) – బ్రిస్బేన్ శారద రేడియో ధార్మికశక్తి ప్రపంచాన్ని చాలా రకాలుగా మార్చివేసిందనడంలో అతిశయోక్తి లేదు. అణు విద్యుత్ కేంద్రాలూ, వైద్య సాంకేతికలో పెను మార్పులూ, కేన్సర్ చికిత్సా, ఒకటేమిటి ఎన్నో విధాలుగా రేడియోధార్మిక శక్తినీ, రేడియోధార్మిక పదార్థాలనూ ప్రయోగి స్తారు. రేడియోధార్మిక శక్తిని కనుగొన్నది హెన్రీ బేక్విరల్ అయితే, దాన్ని ముందుకు తీసికెళ్ళింది రూథర్ఫోర్డ్, మేడం క్యూరీ మొదలగు వారు. వీళ్ళే కాకుండా రేడియోధార్మిక శక్తీ, […]
Continue Reading
తల్లిపాల సౌకర్యాల కోసం పోరాడిన న్యాయవాది నేహా రస్తోగి -నీలిమ వంకాయల తల్లిపాలు ఇవ్వడం అనేది సహజమైన ప్రక్రియ. ఇది తల్లికి, శిశువుకు అనేక ఆరోగ్య ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది. ఇంత ప్రాముఖ్యత కలిగిన అంశం అయినప్పటికీ, బహిరంగ ప్రదేశాల్లో తల్లిపాలను అందించే సౌకర్యాలు తరచుగా నిర్లక్ష్యం చేయబడుతూ నే ఉన్నాయి. ఢిల్లీలోని సందడిగా ఉండే నగరంలో, ఒక ఉద్వేగభరితమైన న్యాయవాది అయిన నేహారస్త్యోగి మార్పు కోసం తపించి, మహిళలకు తల్లిపాల హక్కులు, సౌకర్యాల కోసం పోరాడటానికి తనను […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 43 ఒక ఉద్విగ్న కెరటం రమాదేవి కవిత్వం – శిలాలోలిత ‘ఆర్.రమాదేవి’ భావోద్వేగాల ఊయలలో ఊగే స్పటికం లాంటి కవయిత్రి. ఒక ఉన్మత్త భావావేశం, ప్రేమ నిండిన అక్షరాలే ఆమెను చేరి “వెన్నెల దుప్పటి కప్పు కుందాం “ అంటూ నదిలా ప్రవహించింది. ‘ప్రేమనిచ్చిన ప్రేమ వచ్చును’ లాగా ఆమె కవిత్వం నిండా ప్రేమే. ఆ ప్రేమ పక్షుల పలకరింపులే, కన్నుల నిండిన ఉద్విగ్న లక్షణాలే. గతంలో ప్రేమ కవిత్వాన్ని చాలామంది రాశారు. […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-24 మహిళల్ని బత్కనియ్యుండ్రి -జూపాక సుభద్ర ఏనాడు టీవీల,పేపర్లల్ల ఆడోల్లు అత్యాచారాలకు, హత్యలకు, అఘాయిత్యాలకు గురిగాని రోజు వుండది, వార్త వుండది. ఆడోల్ల మీద రోజూ నేరాలు,ఘోరాలు నిత్యకృత్య మైనయి. ఒక్క టీవీలల్లనే పేపర్లల్ల వచ్చేటియే గాక యింకా వాట్స్ ఆప్ లాంటి సోషల్ మీడియాలల్ల గూడ గియ్యే వార్తలు మారుమోగుతుంటయి.యిది వరకు రోజుకో, పూటకో జరిగేటియి. యిప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా గంట గంటకు నిమిష నిమిషానికీ నేరాలు పెరుగు తున్నయి. యాన్నో కాడ హత్యలు, అత్యాచారాలు,లైంగిక […]
Continue Readingజెనెటిక్స్ వేదికగా జనవిశ్వతాండవం-12 -కల్లూరి భాస్కరం మనుషుల వలస గురించిన సమాచారాన్నిజన్యు ఆధారాలతో రాబట్టడం మూడు పద్ధతులలో సాధ్యం. మొదటిది, తల్లి నుంచి సంతానానికి సంక్రమించే mtDNA, తండ్రి నుంచి కొడుకులకు సంక్రమించే వై-క్రోమోజోమ్ హేప్లోగ్రూపుల వ్యాప్తిని బట్టి వలసలను ఉజ్జాయింపుగా అంచనా వేయడం. ఇటు వంటి అధ్యయనాలు మనదేశంలో చాలా జరిగాయనీ, ఏయే వలసలు మనదేశ జనాభాను రూపొందించాయో అవి కొంత అవగాహన కలిగించాయనీ టోనీ జోసెఫ్ అంటాడు. ఉదాహరణకు, మనదేశంలోని mtDNA హేప్లోగ్రూపులలో […]
Continue Reading
జ్ఞాపకాల సందడి-48 -డి.కామేశ్వరి కావమ్మ కబుర్లు – 25 అమ్మమ్మ, అమ్మ తరంలో ఆడవాళ్ళ బతుకులు. అధ్వాన్నంగా ఉండేవి. పిల్లలను కనడం పెంచడం వంటింటి చాకిరీతో, రాత్రి పగలు సతమతమవడం తప్ప వారికంటూ వేరే ప్రపంచం ఉండేది కాదు. ప్రతి ఇంటా ఇవే కథలు, ఇదే చాకిరీ. కనీసం ఇంటికో విధవరాలుండేది. చిన్నప్పుడే, పదేళ్ళకే పెళ్లి చేయడం, కాపురానికి వెళ్ళకుండానే, భర్త పోతే గుండు గీసి, తెల్ల పంచ కట్టించి […]
Continue Readingస్వరాలాపన-25 (మీ పాటకి నా స్వరాలు) -డా||కె.గీత మనందరికీ పాటలు వినడం ఇష్టం. మనలో కొందరికి విన్న పాటలు తిరిగి పాడడం ఇష్టం. మరికొందరికి ఆ పాటల్ని వివిధ వాయిద్యాల మీద పలికించడం ఇష్టం. అయితే అలా పలికించేందుకు అవసరమైన స్వరాలు తెలుసుకోవడం ఎలా? సాధారణంగా అవి గురుముఖత తప్ప అందరికీ లభ్యం కావు. నాకున్న జన్మతః వచ్చిన అనేకానేక ఇష్టాల్లో, కళల్లో విన్న ఏ పాటకైనా వెంటనే స్వరాలు కూర్చడం ఒకటి! నాకు తెలిసిన మిత్రులు […]
Continue Reading
బొమ్మల్కతలు-10 -గిరిధర్ పొట్టేపాళెం మ్యాథ్స్, ఫిజిక్స్, కెమిస్ట్రీ మెయిన్ సబ్జెక్ట్స్ గా, ఇంగ్లీష్, సంస్కృతం లాంగ్వేజెస్ గా ఇంటర్మీడియట్ (11th & 12th Grade) విజయవాడ “ఆంధ్ర లొయోలా కాలేజి” లో ఉత్సాహంగా చేరా. అప్పట్లో లొయోలా కాలేజిలో సీట్ రావటం కష్టం. పదవ తరగతిలో చాలా మంచి మార్కులు తెచ్చుకోవటంతో, నాన్ లోకల్ అయినా నాకు సులభంగానే సీట్ వచ్చింది, చేరిపోయాను. ఆ కాలేజిలో చదివింది రెండేళ్ళే. కాలేజి […]
Continue Reading
చిత్రం-49 -గణేశ్వరరావు ఒక దానిలో రెండు ఫోటోలు, ఒకటే భావం. దీన్ని ఒకసారి కాదు, ఎన్నోసార్లు చూడాలి. పరిశీలిస్తే అంతరార్థం అవగాహనవుతుంది. అమెరికాకు చెందిన డేనియల్ ఎగ్యూయా బృందం ఆర్ట్ స్కూల్ ఇలాటి ఫోటోలు తరచూ పోస్ట్ చేస్తుంటుంది.. దీనికి పెట్టిన పేరు ‘మాతృమూర్తి’. వాళ్ళ దృష్టిలో ఇది తల్లి ప్రేమే! ఒక తల్లి పాలివ్వడం కోసం పై దుస్తులను తొలగిస్తుండగా ఒక ఫోటో తీసారు, ఇక రెండో ఫోటో సముద్రాన్ని […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-6 స్వయంసిద్ధ గణిత మేధావి సోఫియా కొవలెవ్‌స్కీ (1850-1891) – బ్రిస్బేన్ శారద భౌతిక శాస్త్రాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి గణిత శాస్త్రం అవసరం గురించి మనం నెదర్ గురించి మాట్లాడుకున్నప్పుడే ప్రస్తావించుకున్నాం. నేను ఎమ్మెస్సీ చదువుకునే రోజుల్లో మా ప్రొఫెసర్లు రెండు పేజీల జవాబుకంటే, ఒక సమీకరణమూ, దాన్ని గురించిన రెండు పేరగ్రాఫుల వ్యాఖ్యా, ఆ సమీకరణాన్ని సూచించే ఒక గ్రాఫూ- రాస్తే ఎక్కువ మార్కులిచ్చేవారు. అంటే రెండు పేజీల వివరణ కంటే ఒక్క సమీకరణంలో […]
Continue Reading
భారతీయతలో- జడ – ముడి – రంగరాజు పద్మజ వేల సంవత్సరాల నుండి ఆధ్యాత్మికంగానైనా, అందానికైనా స్త్రీ మూర్తుల జడకొక విశిష్టత, ప్రాముఖ్యత, పరమార్ధం ఉన్నదన్నదని అన్నదానికి మనకు పూర్వ కావ్యాలలో ఎన్నో ఉదాహరణలు కనపడతాయి! నేను ఎక్కువ కావ్యాలు చదవలేదు తెలిసిన నాలుగు విషయాలు ముచ్చటిద్దామని అంతే! ఋష్యశృంగ మహాముని ‘మాలినీ శాస్త్రాన్ని’ రచించాడట. విచిత్ర విషయమేమి టంటే ఆ ముని అవివాహితుడే కాక స్త్రీ పురుష భేదం తెలియకుండా పెరిగిన ముని. అటు వంటి […]
Continue Reading
ప్రమద సంస్కృత ప్రొఫెసర్ అయిన దళిత బాలిక – డా. కుముద్ పావ్డే -నీలిమ వంకాయల సామాజిక అడ్డంకులను ధిక్కరించి ఉన్నత స్థానాన్ని సాధించిన వ్యక్తుల కథలు ఎప్పటికీ స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తాయి. డా. కుముద్ పావ్డే ఒక దళిత బాలిక నుండి సంస్కృత పండితురాలిగా మారిన అద్భుతమైన ప్రయాణం అలుపెరగని సంకల్ప శక్తి కి నిదర్శనం. కుముద్ 1938 లో ఉత్తర భారతదేశంలోని ఒక మారుమూల గ్రామంలో మహర్ కులానికి చెందిన దళిత కుటుంబంలో జన్మించారు. వివక్షతో […]
Continue Reading
కొత్త అడుగులు – 42 ఆగ్రహం ఇవాళ్టి స్త్రీ స్వరం – శిలాలోలిత డాక్టర్ నీలిమా వి.ఎస్.రావు అసలు పేరు తాటికొండాల నీలిమ.పుట్టింది ముదిగొండ మండలం బొప్పరం గ్రామంలో. హైస్కూలు విద్య అంతా ఖమ్మం. కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయం నుంచి ఎం.ఏ చేశారు. పాల్వంచ హోలీ ఫెయిత్ కాలేజీలో బీ.ఇడీ పూర్తి చేసి ఉస్మానియా యూనివర్సిటీ నుంచి రాజనీతి శాస్త్రంలో పీ.హెచ్.డీ చేశారు. తీసుకున్న అంశం “రాష్ట్ర శాసన సభలలో మహిళా నాయకత్వం”. (2009 – 2014) మధ్యనున్న […]
Continue Reading
విజ్ఞానశాస్త్రంలో వనితలు-5 ఆగిపోని నదీ ప్రవాహం – కమలా సొహొనీ (1912-1997) – బ్రిస్బేన్ శారద కొందరుంటారు. వాళ్ళని ఆపాలని ప్రయత్నించటం నిష్ప్రయోజనం. నేలకేసి కొట్టిన బంతి రెట్టింపు వేగంతో ఎలా పైకొస్తుందో అలాగే వాళ్ళని ఆపాలని ప్రయత్నించిన కొద్దీ ముందుకెళ్తారు. వారిని చూసి ఆరాధించి, అబ్బురపడి, స్ఫూర్తిని పొందడమే మన వంతు. అటువంటి వైజ్ఞానికవేత్త మన దేశానికి చెందిన కమలా సొహొనీ. భారత దేశంలో పీహెచ్‌డీ పట్టా చేజిక్కించుకున్న మొట్టమొదటి మహిళ కమలా సొహొనీ. ఆడవారికి […]
Continue Readingఒక్కొక్క పువ్వేసి-23 గీల్ల మన్ కీ బాత్ గూడ జెరయినుండ్రి సారూ! -జూపాక సుభద్ర గిదేమన్యాలమ్ సారూ… గా ఆడి పిల్లలు యెవ్వలకెర్కలేనోల్లు, ముక్కుమొకం దెల్వ నోల్లు గాక పాయె. కుస్తీ పోటీలల్ల పైల్వాం యే మొగపోరగాండ్లు గెలువని బంగారి బిల్లలు, యెండి బిల్లలు, కంచు బిల్లలు దెచ్చి దేశానికి పేరుతెచ్చిన ఆడి పిల్లలు. గిప్పుడుగా కుస్తీ ఆటలాడే ఆడిపిల్లలను మీ పార్టీలోడే, కుస్తీ సంగం పెద్దనట, వెన్క ముందు బాగా పతార వున్నోడట, తొమ్మిది సార్లు […]
Continue Reading
